Soundtrack to a Coup d'Etat

 prvi deo teksta objavljenog u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

I u ovom broju imamo „specijal“ s Beldocsa i dva dugometražna filma među kojima nije teško uočiti veze, i slučajne i suštinske, s tim da ovog puta one prve odnose prevagu nad drugima. U pitanju su filmovi Soundtrack to a Coup d‘Etat Johana Grimonpreza i Through the Graves the Wind Is Blowing Trevisa Vilkersona. Oba nam dolaze s jasno istaknutim festivalskim poreklom (prvi sa Sandensa, drugi s Berlinala), oba su zapravo eseji koji realnost pre konstruišu nego što je prikazuju, oba imaju jaku tezu koju „ispaljuju“ s manje ili više (ne)uspešnom potkrepom, oba spajaju sve i svašta i oba su uglavnom snimljena crno-belo, doduše s tom razlikom da je u slučaju prvog to stvar zadatosti osnovnog, arhivskog materijala, a u slučaju drugog svesna stilska, autorska odluka.

Jedna od mnogih teza Grimonprezovog filma je ta da su američki (crni) džez-muzičari odigrali dvostruku, prljavu i od politike (i naročito CIA-e) sponzorisanu ulogu u dekolonizaciji Afrike, dok su se „kod kuće“ zalagali (i borili) za građanska prava Afroamerikanaca. Kulminacija toga bila je tvrdnja da je koncert Luja Armstronga u Leopoldvilu, današnjoj Kinšasi, glavnom gradu Demokratske Republike Kongo, poslužio kao dimna zavesa za eliminaciju anti-kolonijalne ikone i prvog premijera navedene zemlje Patrisa Lumumbe.

U međuvremenu, saznaćemo ponešto o posebno brutalnom belgijskom kolonijalizmu, o Hladnom ratu, o idejama pokreta Nesvrstanih (videćemo Nehrua i Nasera, ali ne i Tita), o ideji Sjedinjenih Afričkih Država koja nije zaživela, o Katangi i materijalnim interesima prema kongoanskom rudnom bogatstvu (aktuelno i danas), o Lumumbi, Čombeu i generalu Mobutuu, Hruščovu i Ajzenhaueru, turnejama Armstronga, Dizija Gilespija i Nine Simon po novopriznatim državama Afrike i Azije, pa čak i o nastanku afro-džez fuzije. Materijal koji je za to korišćen je arhivski iz raznih izvora (filmovi, filmski žurnali, televizijski intervjui i snimci živih nastupa), montažni ritam je furiozan i zapravo „džezerski“, čime se podvlači „nepravilan“ tok istorije na više koloseka u paralelnim procesima, pa će film od dva i po sata proći relativno brzo, kao vožnja na ringišpilu. Doduše, problem s time je što će nam se posle te vožnje verovatno vrteti u glavi, pa nećemo znati šta da mislimo...