Reptile

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Jeste li do sada u policijskim proceduralnim trilerima videli scenu u kojoj detektiv na mestu zločina više pažnje obraća na slavinu u kuhinji nego na detalje zločina i tragove koji bi mogli dovesti do ubice? Ili, varijacija na temu, da detektiv traži vrlo specifičan auto koji je viđen na mestu zločina, ali kada vidi jedan takav primerak na lokalnom auto-placu, on ipak više pažnje posveti kamionetu na kojeg je i ranije bacao oko?

Naravoučenije bi bilo: „i panduri su ljudi.“ Sele se, renoviraju kuću, žele takav-i-takav auto, pripremaju za penziju... A njihov „Poziv“ je ipak samo posao. Srećom, u filmu generičkog naslova Reptile koji nam je nedavno sleteo na Netflix direktno s festivala u Torontu imamo jednog baš takvog pandura u njegovom središtu. Nesreća je, pak, to da su te dve scene ubedljivo najbolji štos u jednom ambicioznom, ali zapravo nevešto zapletenom i na kraju generičkom „netfliksovskom“ triletu.

Detektiv u centru zbivanja je Tom (Benisio Del Toro), veteran svog posla koji je napustio položaj u Filadelfiji nakon korupcijske afere ne bi li se sklonio na mirnije mesto u gradiću u saveznoj državi Mejn na krajnjem severoistoku SAD-a. Razlog za izbor baš tog mesta u ovom inače šablonizovanom procesu izgradnje karaktera je to zato što njegova supruga Džudi (vrlo dobra Ališa Silverstoun) vuče korene odatle, a njen ujak (Erik Bogosjan, veteran serije Law and Order) bi mu došao za šefa. Bračni par pritom mora da renovira staru kuću, a lokalni majstori ih pomalo i zezaju, pa eto objašnjenja za opsesiju česmom u prvom pasusu.

Ostatak detektiva u stanici su, pak, uigrana ekipa koja se druži i igra poker. Tomov partner Den (Ato Esandoh) čini se kao dobar čovek i policajac. Samo jedan od pandura u stanici, Voli, čini se kao pomalo čudan i možda mutan, ali to je zato što ga igra Domenik Lombardoci koji redovno igra likove koji su tupi, nasilni, korumpirani ili već na neki drugi način pogani.

Slučaj kojim se film otvara i kroz prizmu kojeg posmatramo zbivanja je ubistvo mlade agentice za nekretnine Samer (Matilda Luc, zapažena u filmu Revenge Korali Faržea iz 2017. godine). Njeno izbodeno telo pronašao je u kući koju je ona trebalo da pokaže klijentu njen partner i šef, lokalni magnat Vil Grejdi (Džastin Timberlejk). Kamere u ulici su uhvatile jedan specifičan auto iz ranih 90-ih, a komšinica je videla osumnjičenog u dukserici s kapuljačom koji se udaljavao lagano šepajući.

Osumnjičenih ne manjka, jer se Samer tajno viđala sa svojim bivšim partnerom Semom (Karl Glusman), što možda nije dobro selo Vilu. A možda je njeno ubistvo deo osvete moćnom klanu Grejdijevih, ne toliko Vilu koliko njegovoj dominantnoj majci (Frensis Fišer u sjajnoj epizodi). U tom slučaju, sumnjivac je lokalni neprilagođeni narkoman Ilaj (Majkl Pit) čiji se otac ubio navodno zbog toga što su ga Grejdijevi prevarili u poslovnoj transakciji. A možda je Samer otkrila i nešto širu konspiraciju vezanu za drogu i policijsku korupciju koja uključuje lokalnog mafijaša, firmu Grejdijevih i lokalnu policiju, te o tome obavestila federalce...

U filmu ovakvog zapleta se svakako mogu naći bolji delovi drugih, poznatijih i u končnici boljih filmova u žanru, posebno onih koji su smešteni na kišoviti i magloviti severoistok Sjedinjenih Država. Te komponente nije teško prepoznati, malo Finčera tu, malo ranog Bena Afleka tamo, malo Vilneva iz Prisoners faze ovamo. Sve u svemu, Reptile deluje kao kompozit koji se na kraju utapa u generičnosti trilera tipski napravljenog za „striming“ servise. Zapravo, u svom trajanju od nepotrebnih dva sata i četvrt, uz odsustvo nekog naročitog stila, deluje kao tek minimalno skraćena mini-serija za kućno gledanje.

Jača strana je svakako glumačka postava. Bogosjan i Lombardoci, doduše, igraju svoj tip lika. Majkl Pit pomalo reciklira ulogu frika iz američke verzije Funny Games, ali je uverljivo jeziv, baš kao i Karl Glusman kao drugi od očitih osumnjičenih. Za Džastina Timberlejka je već odavno jasno da je dosta bolji kao glumac nego kao muzički izvođač, a ljigavi, tajkunski tipovi mu savršeno odgovaraju kao likovi. Frensis Fišer je izvrsna u epizodi majke-gospodarice, baš kao i Ališa Silverstoun u ulozi supruge policajca koja nije svedena na prostu podršku, već ima i svoju volju i integritet. Pritom je bračna dinamika koju deli s Benisio Del Torom puna hemije. Del Toro, pak, uživa kao zvezda filma s fokalnim i prilično „mesnatim“ likom koji pritom u sebi sadrži i dosta ljudske nesavršenosti. Doduše, u toj njegovoj „ljudkosti“ moguće je prepoznati određene manirizme koje glumac nosi od uloge u filmovima Sicario i Soldado, doduše bez kriminogene komponente.

Takođe, Reptile solidno izgleda u smislu atmosfere koju gađa i pogađa, zbog čega posebno treba pohvaliti direktora fotografije Majkla Giulakisa koji unekoliko kanališe stil koji je imao na svom najuspelijem projektu It Follows. Montaža Kevina Hikmana je, doduše, neinspirativna, baš kao i režija debitanta u formi dugometražnog igranog filma Grenta Singera koji je dosadašnju karijeru gradio na video-spotovima. Možda je doneo dobru odluku da takav stil ne prenese na žanr kojim vladaju potpuno drugačija „pravila igre“, ali u nedostatku stila i iskustva, on zapravo samo podražava tuđa rešenja.

Glavni problem se, pak, krije u scenariju koji Singer potpisuje zajedno sa slično neiskusnim Bendžaminom Bruerom i glavnim glumcem Benisiom Del Torom. Čini se da je glumčev uticaj tu vidljiv pre svega na dopisivanju glavnog lika koji bi u nekoj drugačijoj varijanti bio svakako klišeiziraniji, dok se Singer i Bruer nisu shvatili da je u trileru često manje zapravo više, odnosno da je važnije imati čvršći zaplet i rasplet koji je istovremeno originalan i makar interno logičan, što u slučaju Reptila ne može biti dalje od istine. Kada se tu još doda i generička metafora iz naslova (skidanje kože i nastavak života, ne predatorska priroda naslovnog razreda životinja), jasno nam je da su Bruer i Singer zapravo „zaglavinjali“ u žanr koji ne razumeju.

Frustrirajuće je to što je Reptile imao potencijala, i to naročito u prvih sat vremena filma koji se više bavi ekspozicijom likova nego propeliranjem radnje. Taj potencijal ne samo da se gubi, nego kada priča skrene prema široj „zaveri“, taj prvi, atmosferičniji, ljudskiji, emocionalniji i bolji deo počinje delovati nakalemljeno na tipičan procedural za televiziju. Šteta, stvarno šteta.