Knife+Heart / Un couteau dans le coeur

kritika objavljena na XXZ

2018.

režija: Yann Gonzalez

scenario: Yann Gonzalez, Cristiano Mangione

uloge: Vanessa Paradis, Kate Moran, Nicolas Maury, Jonathan Genet, Khaled Alouach, Félix Maritaud, Bertrand Mandico, Romane Bohringer

Ovaj film smo kao potencijalno nešto veliko za LGBTQ+ zajednicu već najavljivali na stranicama XXZ magazina, a sada smo imali prilike i da ga pogledamo na Subversive Festivalu u Zagrebu i uverimo se da je Knife+Heart još veći i značajniji od toga, ne samo kao "social issues" izjava, već i kao delo filmske (i žanrovske) umetnosti. Dosta filmova žonglira ta dva plana, retko koji u tome u većoj meri uspeva, ali reditelj Yann Gonzalez je sa svojim filmom još i dosta više od toga, jer je Knife+Heart nemoguće svesti samo na jednu ili nekoliko stavki, a opet ga nije teško opisati.

Reč je o vrsno režiranom i sjajno dizajniranom filmu pažljivo smeštenom u milje "low budget" gay pornografije kasnih 70-ih u Parizu. U centru priče se nalazi producentkinja Anne (Paradis) čija je veza sa montažerkom Lois (Moran) upravo krahirala, ostavljajući ožiljke obema, a naročito Anne koja nije odveć ponosna da ne bi patila prilično javno i uz pomoć pozamašnih količina alkohola. Na poslovnom planu, pak, stvari teku svojim tokom: mala, garažna produkcijska kuća relativno brzo izbacuje naslove koji nailaze na dobar odjek kod svoje nišne publike. Problem je, međutim, što se na sceni pojavio maskirani ubica sa vrlo nesvakidašnjim oružjem (bodežom sakrivenim i dildu) koji redom ubija Annine glumce. Dok pati zbog ljubavi i usled slabog do nikakvog odaziva policije, Anne na sebe preuzima zadatak da paniku na sceni kanalizira u svoj novi, možda testamentarni film i da sama istraži zločin...

Filmski gledano, lokacija Pariza, njegove okoline i ruralne Francuske (u pasažu ključnom za misteriju oko ubice) je tu najmanje bitna i služi kao "eye candy" po liniji retro-futurizma na šta kasne 70-te danas asociraju, a što je dodatno podvučeno izuzetnim pulsirajućim elektronskim "soundtrackom". Vremenski okvir je, pak, dosta zanimljiviji jer se radnja filma i panika koja joj stoji u centru dešava pre jedne druge i dosta šire panike na gay sceni: one vezane za epidemiju AIDS-a.

I jedno i drugo se, pak, savršeno uklapaju u glavnu žanrovsku odrednicu "giallo" filma, što je "pulp"-literrni i filmski žanr nastao u Italiji u kojem se spajaju elementi misterije, trilera, "slashera" i "noira" ponekad sa natprirodnim i horor elementima. "Giallo" se takođe odlikuje upadljivim dizajnom koji pršti od visoko-saturiranih boja (tu Gonzalez, pak, optira da se u određenoj meri zadrži i ne ide do kraja, pa tako imamo i nekoliko pastelnih pastorala i sivih, kišnih scena) i snolikom pripovedačkom logikom zbog koje je narativ labav i podređen efektnosti.

Gonzalez odlazi i korak dalje, pa usput daje omaž i Friedkinu i njegovom filmu Cruising (1980) koji je, doduše, gay zajednica proglasila konzervativnim u svojim nakanama (Knife+Heart s Friedkinovim filmom deli triler-zaplet, recimo), ali oko kojeg se danas diže fama zbog izbrisane 40-minutne scene iz "leather bara" koja bi, pak, lako bila zamenjena nekim od Gonzalezovih klupskih scena. Takođe, u žanrovskom smislu, Knife+Heart je i meta-film (film, odnosno filmovi u filmu su verne kopije i stoga savršene posvete onovremenoj gay pornografiji, a reditelj je išao do takvih detalja da je u film snimljen na traci od 35mm inkorporirao snimke sa trake od 16mm), napet triler sa elementima erotike, socijalno-psihološki horor koji se bavi homofobijom u društvenoj ili internoj režiji, patrijarhatom, romantičnom neostvarenošću, starenjem i auto-destruktivnošću, a na kraju krajeva je i beskompromisno romantična (lezbejska) ljubavna priča. 

Sve to funkcioniše prilično glatko u smislu generalnog ritma (iako furiozni početak obećava nešto spektakularniji završetak nego što ga dobijamo) i za standarde žanrovskih odrednica, Knife+Heart je izuzetno pratljiv, ali i pamtljiv film. Na tome treba zahvaliti Gonzalezu kao izuzetno veštom, pametnom i hrabrom reditelju koji se svojim radom profilirao kao značajan autor ne samo na queer sceni (njegov prethodni dugometražni film You and the Night je žanrovski i stilski nešto drugačiji, ali je svejedno impozantan), već i u okvirima francuskog i evropskog filma, ne nužno samo žanrovskog. Briljantan je i njegov izbor glumaca, kao i daljnji rad s njima. Vanessa Paradis je tu prisutna u ulozi života, Kate Moran već jako dobro poznaje rediteljevu dinamiku, pa je očekivano dobra, a među ostalim sporednim i epizodnim likovima, recimo, možemo prepoznati i sada pomalo zaboravljenu zvezdu iz 90-ih Romane Bohringer, kao i Gonzalezovog kolegu po liniji uvrnutih art-žanrovskih filmova Bertranda Mandicoa čiji je dugometražni prvenac The Wild Boys par godina ranije takođe kružio po festivalima.

Knife+Heart je film koji moramo prihvatiti, da ne kažem prigrliti, u potpunosti, sa svim njegovim nedostacima, a ima ih, jer je jedan od retkih savremenih filmova koji su puni izuzetnih detalja i tako snažni kao celina. Možda hvata na foru i egzoticizam koji deo "straight" publike oseća prema gay sceni, ali to čini sa sigurnošću, stilom i autorskim stavom. Za sada jedan od najboljih filmova ovogodišnje festivalske ponude.