Panopticon

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Dogodi se to ponekad da društvo malo, ali odabrano, pliva protiv struje sa kojom plivaju svi ostali. U ovom slučaju, to je opšte-obožavani debitantski dugometražni film gruzijsko-američkog autora Džordža Sikarulidzea, Panopticon, koji je nakon premijere u takmičarskom programu Karlovih Vari došao na Palić gde je prikazan u takmičarskom programu Paralele i sudari namenjenom zahtevnijoj, art-filmskoj publici.

Anti-junak filma je osamnaestogodišnji Sandro (Data Čačua) koji se na prvi pogled čini kao sasvim običan momak koji treba da maturira u gimnaziji i trenira fudbal. Kako to biva u gruzijskim filmovima, on dolazi iz rasturene porodice, majka mu je u Americi, a otac je otišao u manastir u nameri da se zamonaši. Očev uticaj preliva se na Sandra koji je usvojio fundamentalističke stavove o veri, grehu i čednosti, zbog čega ignoriše sugestije svoje devojke (Salome Gelenidze) koja želi da spava s njim. Drugi uticaj koji Sandro skuplja dolazi od njegovog klupskog druga Laše (Vaktang Keleladze) koji je član desničarske organizacije. Sandro je, međutim, poprilično jeziv omladinac koji ispod maske moralnosti krije duboku sramotu svojim telom, što ga ne sprečava da masturbira, pipka žene u prolazu i pokazuje se komšinici. Kada upozna Lašinu majku, privlačnu i nežnu frizerku Nataliju (Ija Sukitašvili), između njih će se javiti određena iskra...

Problem je što je sve u filmu brižljivo konstruisano, ali počiva na staklenim nogama. Metaforu u centru zbivanja reditelj ne uspeva da izvede jer se gubi u detaljima koji ne vode nikuda. To vredi i za fudbal i klupsku dinamiku, i za sitne detalje poput izbora filmova koje Natalija gleda, i za Sandrovo manijačenje, i za politiku, i za religiju, pa i za porodične odnose koji su dati površno i klišeizirano. Pritom, autor pokušava da nam poturi Sandra kao nekakvog zabludelog dobricu koji se rve s društvenim silama, ali on, uprkos trudu i talentu naturščika u glavnoj ulozi, ostaje tek kolekcija klišea i neurotičnih tikova. Ostatak mlađe, uglavnom amaterske postave ne uspeva da se izbori sa previše napisanim dijalozima, a problem ponekad imaju i oni stariji i profesionalni glumci. Jedini izuzetak u tome Ia Suktiašvili, ali ona sama ne može učiniti film organskim. Na kraju, Panopticon je film koji treba kupiti, i to u celosti, a to može biti preveliki zalogaj za skeptičnog gledaoca koji njuši lažnjak.