Lista - Novembar 2023.

 

Ukupno pogledano: 39 (38 dugometražnih, 1 kratkometražni)
Prvi put pogledano: 37 (36 dugometražnih, 1 kratkometražni)
Najbolji utisak (prvi put pogledano): Forever Hold Your Peace / Živi i zdravi
Najlošiji utisak: What Remains

*ponovno gledanje
**kratkometražni
***srednjemetražni
**(*)kratkometražni, ponovno gledanje

kritike objavljene na webu su aktivni linkovi

datum izvor Naslov na Engleskom / Originalni naslov (Reditelj, godina) - ocena/10

02.11. video Pain Hustlers (David Yates, 2023) - 5/10
02.11. video The Royal Hotel (Kitty Green, 2023) - 7/10
06.11. festival Sweet Sorrow / Sunce mamino (Kosta Đorđević, 2023) - 8/10
**07.11. festival Strange Way of Life / Extrana forma di vida (Pedro Almodóvar, 2023) - 6/10
07.11. festival Upon Entry / La llegada (Alejandro Rojas, Juan Sebastián Vasquez, 2022) - 7/10
08.11. festival Radical (Christopher Zalla, 2023) - 5/10
09.11. kino Five Nights at Freddy's (Emma Tammi, 2023) - 4/10
09.11. video Haunted Mansion (Justin Simien, 2023) - 4/10
*09.11. festival Stepne (Maryna Vrona, 2023) - 6/10
10.11. festival 20,000 Species of Bees / 20.000 especies de abejas (Estibaliz Urresola Solaguren, 2023) - 5/10
10.11. festival Solitude / Einvera (Ninna Pálmadóttir, 2023) - 7/10
11.11. festival Ama Gloria (Marie Amachoukeli-Barsacq, 2023) - 6/10
13.11. festival How to Have Sex (Molly Manning Walker, 2023) - 6/10
13.11. festival What Remains (Ran Huang, 2022) - 3/10
14.11. festival Power / Moc (Mátyás Prikler, 2023) - 7/10
14.11. festival Patient No. 1 / Patsient #1 (Rizo Gigineishvili, 2023) - 7/10
14.11. festival Oxygen Station / Kisnyeva stantsiia (Ivan Tymchenko, 2023) - 7/10
15.11. festival Unmoored (Caroline Ingvarsson, 2023) - 5/10
15.11. festival Pelikan Blue / Kék Pelikan (László Csáki, 2023) - 8/10
15.11. festival The Teacher's Lounge / Das Lehrerzimmer (Ilker Çatak, 2023) - 7/10
15.11. festival Consent / Le consetement (Vanessa Filho, 2023) - 5/10
16.11. festival Once Again (for the very first time) (Boaz Yakin, 2023) - 4/10
16.11. festival Forever Hold Your Peace / Živi i zdravi (Ivan Marinović, 2023) - 9/10
16.11. festival Housekeeping for Beginners / Domakinstvo za početnici (Goran Stolevski, 2023) - 6/10
16.11. festival All of Us Strangers (Andrew Haigh, 2023) - 8/10
16.11. festival The Milky Way (Maya Kenig, 2023) - 7/10
17.11. festival Light Falls (Phedon Papamichael, 2023) - 4/10
17.11. festival Endless Summer Syndrome / Le syndrome de l'été sans fin (Kaveh Daneshmand, 2023) - 8/10
17.11. festival Cat Call / Cicaverzum (Rozália Szeleczki, 2023) - 5/10
20.11. festival Giant's Kettle / Hiidenkirnu (Markku Hakala, Mari Käki, 2023) - 7/10
20.11. festival The Promised Land / Bastarden (Nikolaj Arcel, 2023) - 8/10
22.11. video Dos estaciones (Juan Pablo González, 2022) - 7/10
23.11. festival Supermarket (Nemanja Bečanović, 2023) - 8/10
23.11. festival Priscilla (Sofia Coppola, 2023) - 6/10
25.11. kino Napoleon (Ridley Scott, 2023) - 5/10
25.11. kino Killers of the Flower Moon (Martin Scorsese, 2023) - 6/10
27.11. festival May December (Todd Haynes, 2023) - 8/10
*29.11. video Leningrad Cowboys Go to America (Aki Kaurismäki, 1989) - 8/10
30.11. festival Working Class Goes to Hell / Radnička klasa ide u pakao (Mladen Đorđević, 2023) - 7/10

Supermarket

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Anegdota o tome kako je neko ostao zaključan, pa je morao da prenoći u radnji, robnoj kući ili tržnom centru je mali milion. Poenta im je, doduše, ista: ako neko krivicom trgovačkog objekta ostane zaključan posle zatvaranja (a krivica je, podrazumeva se, njihova jer je na njima da se pobrinu da su „isterali“ sve), on ima pravo da koristi sve što tamo nalazi kako bi sebi osigurao relativno udobno preživljavanje do jutra. Navodno je to negde čak i zakonski uređeno, ali ono u etičkom smislu najvažnije, granica između udobnog preživljavanja i prilike za bahaćenje, nigde nije definisano.

Verovatno je taj misaoni eksperiment bio jedan od faktora uzetih u obzir u postavci i kreaciji filma Supermarket Nemanje Bečanovića. Film je nedavno imao svetsku premijeru na festivalu Black Nights u Talinu, i to u konkurenciji Rebels With a Cause posvećenoj uvrnutijim, zahtevnijim i eksperimentalnijim filmovima od onoga što podrazumevamo pod tipičnim festivalskim „arthausom“.

Film se otvara serijom kadrova polica i frižidera s asortimanom jednog neimenovanog supermarketa i info-karticom koja nas upoznaje s vremenom i činjenicom da je supermarket zatvoren. To što je zatvoren, međutim, nikako ne znači da je prazan: jedan čovek (Bojan Žirović) je tu ostao i zanoćio. Njegovo ponašanje, pak, govori o tome da on pre koristi priliku za bahaćenje nego što samo preživljava noć. On, naime, uzima i probava različitu hranu i poslastice u minijaturnim količinama, potom vraćajući pakovanja u što originalnije stanje. Isprobava i neprehrambene proizvode, dok iz tračerskog časopisa predano iseca slike starlete Mimi (Ana Pejović) i lepi ih u svoju kolekcionarsku svesku.

Unosi datuma u svesci nam otkrivaju, ako već do tada nismo posumnjali, a mogli smo makar kroz njegove kompulsivno-opsesivne rituale, da naš čovek tu nije ni slučajno, a ni prvi puta, već da u supermarketu (praktično) živi. Međutim, ono što ovu noć čini specifičnom u odnosu na neke druge je to da on tamo verovatno nije sam, te da mu taj neko drugi šalje signale koji se mogu protumačiti kao preteći. Kada se drugi čovek (Branimir Popović) pojavi obučen u zaštitno odelo i kada po prvi put čujemo izgovorenu reč, gledalačka igra pogađanja se preusmerava sa uljeza u supermarketu na svet oko njega ili njih i razloge zašto je / su baš tu.

Bečanović, međutim, nije zainteresovan da nam na pitanja ponudi konkretne odgovore, već samo aluzije koje opet rađaju nova pitanja. To može da bude frustrirajuće, naročito za nepripremljenog gledaoca, ali suština priče sa Supermarketom je ta da film ipak savršeno „vozi“ i „tripuje“, dok komentariše svet koji nas okružuje na svakako nešto višem filozofskom nivou od banalnih konstatacija koje nam se često serviraju kao mudrost. Uostalom, pitanja su važnija od odgovora, pa na kraju nije bitan ni ključ za tumačenje filma i sveta jer svaki od njih (devijacija, simulacija, post-apokalipsa, rijaliti šou, na koncu i projekcija) može biti makar delimično pravi, ali nijedan ne mora biti.

Struktura u tri dela od kojih prva dva funkcionišu kao samostalni kratki filmovi, a treći je dodatno fragmentiran mu ide u prilog, kao i kompaktno trajanje od 75 minuta, jer bi sve preko toga zapravo testiralo gledalačko strpljenje. Takođe, neka od rešenja koja Bečanović u višestrukoj funkciji (osim što je potpisan kao scenarista i reditelj, on je još i montažer i producent filma, a prisutan je i u nekim „tajnim“ funkcijama) inovativna su, a vode poreklo od čistog eksperimenta sa opremom i formatima. Za pohvalu su i pesma i kompletan video-spot koji je umetnut u film, a koji bi mogao da stoji i kao samostalno umetničko delo.

Gluma u filmu bi mogla da se okvalifikuje i kao pomalo rigidna, ali i postavka i hladno-sterilno okruženje to tako zahtevaju. A kada se film stilski razigra, gledaoci mogu da primete i versatilnost i preciznost snimateljskog rada Dušana Grubina.

Od prošlog filma Nemanje Bečanovića prošlo je već 12 godina, i to nam ponešto govori i o Supermarketu i o njegovom autoru. O filmu najpre to da je nastao uz puno ličnog angažmana, odnosno da je isti projekat stvaralčke strasti i kontinuiranog rada. O Bečanoviću, pak, da voli da se igra i eksperimentiše više nego da ulazi u kompromise s tuđim očekivanjima. A kad film „vozi“, onda nam ne smeta ni to što je „čudan“ i tripozan.

The Promised Land / Bastarden

 kritika objavljena na XXZ

2023.

režija: Nikolaj Arcel

scenario: Nikolaj Arcel, Anders Thomas Jansen (prema knjizi Ide Jansen)

uloge: Mads Mikkelsen, Simon Bennebjerg, Amanda Collin, Kristine Kujath Thorp, Morten Hee Andersen, Melina Hagberg, Laura Bilgrau Eskild-Jensen

Trio je opet na okupu, doduše pozicije su im malo izmenjene, ali tako to ponekad biva. Mads Mikkelsen je opet „frontmen“, dok su u pozadini Nikolaj Arcel i Anders Thomas Jansen malo zamenili mesta, pa Arcel (The Royal Affair) režira, a Jansen (Riders of Justice) nastupa s pozicije njegovog ko-scenariste. Poslednji put trio je zablistao sa Riders of Justice, ali sada moderni triler baziran na etičkom i misaonom eksperimentu ustupa mesto epskoj istorijskoj drami s dozom westerna. U slučaju The Promised Land, zvučna premijera u Veneciji i Mikkelsenova nominacija za nagradu EFA mogu poslužiti i kao još jedan nepobitni dokaz o snazi, robusnosti i versatilnosti savremene danske kinematografije.

Naslove, internacionalni na engleskom i danski original koji ne treba posebno prevoditi zbog prepoznatljivog korena, treba uzeti dvojako. Internacionalni je, ispostaviće se, delom čista ironija, a delom potpuno iskren, jer napredak u smislu civilizacije ne dolazi sam od sebe, nego ga šire ljudi sa vizijom poput one da se posadi krompir na divlje i jalovo močvarno zemljište Jutlanda u Danskoj. Original je, pak, otkriće o pozadini našeg metodičnog i stoičkog protagoniste u tipu pionira i graničara iz američke western mitologije koje će nam pomoći da tu njegovu misiju i viziju razumemo.

Protagonista je Ludvig Kahlen (Mikkelsen), penzionisani vojni kapetan skromnog porekla koji je čin zaradio radom i borbom. On, međutim, želi da zaradi ugled i priznanje drugim sredstvima, pa dolazi na dvor s predlogom da o svom trošku, od skromne penzije, pokuša da kultiviše navodno neukrotivo i divlje tlo Jutlanda, a od „sponzorstva“ samo traži dopuštenje da nastupa kao zvanični predstavnik Krune. Predlog je, čini se, potpuno lud i nerazuman, ali zapravo nikog, osim Kahlena, ništa ne košta. Ako ne uspe, nikom ništa, ali i ako uspe kralj i dvor će dobijeni prestiž platiti tek naseljavanjem kolonista.

Kahlen je možda u računicu uzeo težak rad i jednu gladnu godinu, uz nadu da će možda naći neku dobru dušu koja će mu za skromnu nadnicu pomoći na polju i sa kućom naziva jako pompeznog u poređenju s mestom gde se gradi, možda je imao u vidu i nešto vremesnkih nepogoda, ali svakako nije računao na prepreke ljudskog faktora. U planu su mu se na nagovor lokalnog sveštenika pridružili dvoje odbeglih kmetova, Johannes (Andersen) i Ann Barbara (Collin). Problem mogu predstavljati nomadi Tateri koji obitavaju u obližnjoj šumi i čekaju priliku za pljačku ili još jedna dodatna gladna usta sintske devojčice Anmai Mus koja im se pridružuje nakon što je nomadi oteraju.

Međutim, prava opasnost vreba od lokalnog velikaša De Schinkela (Bennebjerg) koji zemlju prisvaja iako nema nameru s njom išta da radi, a koji je u kraju jedini plemić i, u funkciji sudije, jedina vlast. On je zavidni zlobnik koji je sve što ima nasledio od oca i kome je jedino stalo da impresionira očeve prijatelje i kolege, pa mu dođoš koji je primio njegove odbegle kmetove nikako ne odgovara. Dok se Kahlen poziva na ovlašćenja od kralja, De Schinkel na sve moguće načine pokušava da ga ponizi i sabotira, na šta njegova dalja rođaka i verenica čije veze sežu do norveškog dvora Edel Helene (Kujath Thorp) ne reaguje blagonaklono. Paralelno s prljavim ratom čija je prva žrtva Johannes kreću i romantični zapleti.

Reference na koje se autorski dvojac poziva su brojne, ali lako uočljive. Ima tu tragova epskih romantičnih drama Davida Leana, te odjeka Kubrickovog Barryja Lyndona, ali The Promised Land se zapravo najviše oslanja na dva tipa westerna, kako onaj klasicistički u kome se tačno zna ko je tu dobar, a ko zao, tako i revizionistički, makar po tome da se jasno osuđuje klasizam i rasizam. Uostalom, i motivi granice i pionirskog samoodricanja radi širenja civilizacije tipični su za western mitologiju. Naravno, taj „staromodni“ štih itekako ima svoje zamke, od simplifikacija i klišea, pa do očekivanih praznih hodova u zapletu koje ti klišei impliciraju, ali to zapravo ne smeta toliko iz nekoliko razloga koji se mogu svesti na izvrsnost realizacije.

Na prvom mestu, tu je postavka likova. Iako se možda čini da je Kahlen klasičan pionirski, stoički tip, on ipak nije junak bez mane. Naprotiv, njegova motivacija su taština, kompleksi i latentni snobizam. Isto tako, ženski likovi nisu nimalo pasivni, već imaju i temperament i proračunatost. Nasuprot njima, glavni negativac deluje kao da je došao direktno iz stripa ili crtanog filma, ali tu na scenu stupa savršeno odabrani glumac dečačkog lica koji jedan tip okreće u pravcu drugog – nekakvog oholog princa. Na tako interesantno napisane likove dodaju se i njihovi odnosi, dva ljubavna trougla, odnosno četvorougao naklonosti i rivalstva, sa dodatkom izvesne porodične dinamike oko beskrajno simpatičnog „divljeg“ deteta. Rezultat svega toga je gluma koja pršti od hemije koja je takođe i plod rediteljeve kombinacije poverenja i diskretnog usmeravanja.

Na kraju, ne treba zanemariti ni komponentu spektakla koja ovde nije data u nekakvom vulgarnom obliku, već kroz spoj impozantno lepe, ali surove prirode i ljudskih intervencija u smeru pripitomljavanja iste. Arcel se tu majstorski služi doziranim totalima direktora fotografije Rasmusa Vidbaeka, a ovaj se pak sjajno služi prirodnim, realističnim svetlom ili makar simulacijom istog. Tako dobijamo film starog kova kakvi se danas retko snimaju, ali tim spojem epske istorijske drame, spektakla i pažljivom upotrebom postulata drugih žanrova The Promised Land deluje kao film koji može preokrenuti trendove.

A Film a Week - Unmoored

 previously published on Cineuropa

“Nothing is what it seems at first glance” is a tagline that could be applied to most thrillers, mysteries and suspense flicks. Caroline Ingvarsson’s feature debut, Unmoored, freshly premiered in Tallinn Black Nights’ First Feature Competition, is definitely a movie that could sport said tagline. The trouble with it, as is also the case with many other films in various genres, is that the creative team behind it assumed that its ideal viewers are slow learners, unable to at least “expect the unexpected” thanks to the movies they have previously seen.

Our protagonist is Maria (Mirja Turestedt, mostly active on Swedish TV), a journalist and TV presenter who hosts a show dealing with serious topics. Along with occasional troubles at work, she also has to deal with problems at home. Her writer husband Magnus (Thomas W Gabrielsson, recently glimpsed in Nikolaj Arcel’s The Promised Land) is facing rape charges which he staunchly denies, and his publisher Bergman (Sven Ahlström) expects him to finish the project they agreed upon previously. To escape the pressure, the couple decides to go on a trip, but the two cannot agree on a destination. While Maria suggests England, Magnus manages to persuade her to go to Marrakesh in order to visit his friend and the friend’s new wife.

The visit does not end well for Maria, who feels like she is the odd one out in a pretty patriarchal gang. During the trip back home, she and Magnus have a heated argument in the car, after which he gets out and wanders off to a beach. She follows him to a bunker, but afterwards starts running away from it, eventually changing the destination of her trip back to her original idea – England. There, she meets a man named Mark (Kris Hitchen, of Sorry We Missed You fame), whom she feels instantly attracted to, but strange events start happening around her, such as blackmail attempts via e-mail and a car with a Polish numberplate that seems to follow her around the countryside. A series of flashbacks will show us what happened…

The source of Unmoored’s problems lies in Michèle Marshall’s script, which is generally predictable and is further weakened by its over-reliance on dialogue, rather than visual storytelling, to drive the exposition in the first third, as well as the roughly sketched-out characters, which are pretty one-dimensional throughout. This forces the actors into a very tough position, and they have no option but to emphasise the characteristics they are given. Unfortunately, their over-acting takes the film, envisioned as a mixture of a relationship drama and a mystery-thriller, straight into the realm of an unintentional comedy.

To be fair, it is not just the actors’ fault, but also the director’s, as she does not manage to steer them towards giving very inspired or lived-in performances. The switch in the storytelling mode and the dramaturgical devices that Ingvarson uses in the second and the third acts works for a while, and in the first-time director’s defence, she does a good job with the crew: the cinematography by Michał Dymek sets the mood, the editing by Agata Cierniak keeps the running time in the region of the low 90 minutes, while the synth-heavy score by Martin Dirkov fine-tunes the tension and ramps it up when necessary. In the end, Unmoored is a film that does not demand much of the viewer, but the reward it offers is underwhelming.

A Film a Week - Oxygen Station / Kysneva stantsiia

 previously published on Cineuropa

The history of the Crimean Tatars is a long and complicated one, but the events of the 20th and 21st century, seen from the Crimean Tatar perspective, could only be described as tragic. The Tatars were affected by the Russian famine in the early 1920s and Stalin’s purges of the 1930s, only to be collectively accused of collaboration with the Nazi occupier and deported to Central Asia (mainly Uzbekistan) in the 1940s. Every attempt of protest and every effort to go back to the homeland was further punished, using the system of penal colonies in Siberia. The resistance did not completely die out, and some figures such as Mustafa Dzhemilev, nowadays a people’s deputy of the Ukrainian parliament, have kept the proverbial flame alive. He is the protagonist of Ivan Tymchenko’s historical thriller-drama Oxygen Station, which has premiered in competition at the Tallinn Black Nights Film Festival.

We first meet him as a boy (played by Danylo Bondarev) in a strange, stylised dream sequence involving a sinister-looking magician and a political conversation no child should get involved in. Later we realise that the adult Mustafa (Borys Orlov, who played Ukrainian poet Taras Shevchenko in the 2019 biopic Taras: Homecoming) lives in the Zyryanka penal colony in Siberia, where he fills the oxygen tanks in a facility next to criminals and ex-convicts. Although he is a good worker who does not complain much, the prosecutor Shalandin (Viktor Poltoratskyi, the same actor who plays the magician in the dream sequences) is set on pinning him down for the murder of Lunin, a local news reporter and communist provocateur. Mustafa is still labelled and remembered as an enemy of the state, although his recent protests are only recorded in the form of letters and in a personal journal.

Back in Uzbekistan, Safinar (Khrystyna Deilyk, glimpsed in Roman Bondarchuk’s Volcano) is concerned that the national hero has stopped fighting for the cause, so she boards the train from Tashkent to Moscow, not realising that KGB agents are following her. What is her final destination? Does it have anything to do with the criminal plot and the investigation of it in Siberia? And what is the role of the mysterious man Hani (Edem Ibadullaev)?

The script written by Mykhailo Brynykh (who previously collaborated with the director on the 2019 title Beshoot) runs on two parallel tracks to show that free life in the USSR was not very different from life in the gulag. Up until the very end, those two plot lines are very different in style and nature, and very far apart story-wise, which puts tremendous pressure on Tymchenko to balance and blend them into a relatively smooth whole. The opening is rather stylish, and he shows an ability to control both plots individually (the one set in Siberia follows the genre guidelines of the crime and political thriller), but a slower pace in the second act seems inevitable. However, the jumps to dream and fantasy sequences are a good solution to that problem.

Tymchenko makes the best of the components at his disposal. The performances from the ensemble are overall convincing, although the luckier actors get the “meatier” characters. The cinematography by Thomas Stokowski uses murky colours to underline decadence and the futile efforts to cover it up, and the production and the costume design remain faithful to the Cold War period, while the music composed by Jun Miyake offers short bursts of extra tension. In the end, Oxygen Station works rather well as both an issue-driven historical drama and a political thriller.

Housekeeping for Beginners / Domakinstvo za početnici

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Ako ćemo gledati samo po međunarodnim uspesima post-jugoslovenskih kinematografija, makedonska tu verovatno stoji najbolje. Prvo je led probijao Milčo Mančevski s filmom Pre kiše nakon kojeg je napravio međunarodnu karijeru. Nedavno smo imali fenomen Honeyland, dokumentarca koji je dobio nominaciju za Oskara u dve kategorije. A poslednje dve godine imamo Gorana Stolevskog.

Ovaj makedonski (po rođenju) i australijski (po obrazovanju) reditelj mlađe generacije je nakon pregršti kratkih filmova početkom prošle godine debitovao u dugom metru s filmom You Won‘t Be Alone u kojem je spojio telesni i folklorni horor i mračnu fantazijsku dramu, internacionalnu glumačku postavu i „malikovsku“ meditativnu montažu gde atmosfera odnosi prevagu nad fragmentiranim narativom. Iste godine se predstavio i s romantičnom kvir-dramom o odrastanju Of an Age koja je postigla globalnu (najvažnije, američku) distribuciju, ali nije imala većeg uspeha na festivalima.

Ove godine je u Veneciji premijeru doživeo treći film Gorana Stolevskog Housekeeping for Beginners. Već na premijeri je osvojio „Kvir-lava“, a u međuvremenu je osigurao makedonsku nacionalnu nominaciju za Oskara i nominaciju Evropske Filmske Akademije za najbolji univerzitetski film. Mi smo dobili priliku da ga pogledamo u takmičarskom programu Zagreb Film Festivala.

U centru zbivanja imamo jednu vrlo atipičnu zajednicu u jednoj kući. Tu kao cimeri žive socijalna radnica Dita (rumunska glumica Anamarija Marinka (igrala staru vešticu u You Won‘t Be Alone) i noćni čuvar u klinici Toni (Vladimir Tintor). Oboje su istopolnog usmerenja, pa je Dita u kuću uselila svoju partnericu Suadu (Alina Šerban) i njene dve kćeri, tinejdžerku Vanesu (Mia Mustafa) i mlađu Miu (Džada Selim), a Toni svog najnovijeg partnera Alija (Samson Selim), takođe tinejdžera. I Suada i njene kćeri i Ali su Romi iz naselja Šutka, što nije čisto statistička informacija. Kuća takođe funkcioniše i kao svojevrsna sigurna kuća za trio mladih lezbijki koje nemaju gde i nemaju kome da se obrate osim Diti.

Čini se kao da je Ali bio karika koja je nedostajala da bi ova komuna profunkcionisala u potpunosti, ali nova promena pokreće nimalo naivan zaplet. Naime, kako je Suada dobila dijagnozu raka pankreasa, i šanse za preživljavanje su joj minimalne, ona je Ditu zavetovala da usvoji i brine se o njihovim kćerima. Taj postupak, međutim, ne može da se izvede tek tako, a plan uključuje falsifikovanje dokumenata s Tonijem kao Vanesinim ocem, te fiktivni brak između Dite i Tonija kako bi legalno postali staratelji. Pritom, Toni nije baš oduševljen planom, a Vanesa koja se jedva nosi s majčinom smrću ga otvoreno sabotira, tražeći izlaz u braku sa zauzetim momkom koji joj se sviđa i u kombinacijama sa svojom familijom iz Šutke...

Fiktivni brak da bi se „plivalo“ kroz sistem je čest lajtmotiv komedija, ali Housekeeping for Beginners to uglavnom nije i ne pokušava da bude. Drugi problem je to što cela postavka kuće i ad-hok proširene familije / grupe za podršku takođe deluje kao nešto „dignuto“ iz žanra „sitkoma“, a usput ostaje i neobjašnjeno kako je do te situacije došlo. To pomalo čak i umanjuje kredibilitet celom filmu i motivaciji autora da se pozabavi vrlo važnim stvarima i problemima koji itekako „boje“ makedonsko društvo, od preovlađujuće homofobije i rasizma do još uvek nerazrešenih međunacionalnih tenzija. Opet, sve to nagomilano pomalo deluje kao sprdnja političke korektnosti (ili politički korektno složena sprdnja) usmerena pre svega na međunarodne festivale i nagrade nego na neku organsku filmsku publiku.

Housekeeping for Beginners, međutim, nije bez svojih kvaliteta koje je Stolevski već demonstrirao i u svojim ranijim filmovima. To se pre svega odnosi na njegov rad s glumcima, kako onim internacionalnim i već etabliranim, poput Marinke i Šerban (potonja uspeva da ostavi trajni trag s vrlo ograničenim vremenom na ekranu), onim regionalnim (Tintor je odličan kao nesigurni i agresivni Toni, a u manjim ulogama pojavljuju se i Sara Klimoska i Rozafa Čelaj), tako i naturščicima koji deluju kao potencijalna velika glumačka otkrića. Pod rediteljskom palicom Stolevskog, njihova dinamika deluje uverljivo, a film zbog toga odašilje iskrene emocije, zbog čega postaje i ostaje vredan gledanja.

All of Us Strangers

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Endrju Heig svakako ima „ono nešto“, neku mudrost i razumevanje za filmski lik i glumca, za čoveka i za ljubav. Ovo poslednje nikako ne treba zanemarivati jer je upravo ljubav, u potpuno različitm ključevima, prisutna u svim filmovima britanoskog autora.

U malo gledanom prvencu Greek Pete, to je transakciona iluzija ljubavi. U filmu kojim se probio, Weekend, to je iznenadna strastvena ljubav između dvojice gej mladića. U najzrelijem i najuspelijem filmu 45 Years, tu su čak dve ljubavi jednog starijeg čoveka, jedna prema dugogodišnjoj supruzi i jedna prema nikada prežaljenoj bivšoj devojci koja je poginula, obe istovremeno i mlade i stare, svaka na svoj način. I u predominantno socijalnoj drami s elementima filma ceste Lean on Pete imamo ljubav kao pokretačku silu, prijateljsku, gotovo familijarnu ljubav koju siromašni dečak koji nikada nije imao sreće oseća prema naslovnom isluženom trkačkom konju kojeg želi od crne sudbine klanice u Meksiku.

Dve povezane ljubavi, ona koju osećamo prema roditeljima i ona strastvena koju osećamo prema partnerima, nalaze se u centru Heigovog najnovijeg filma All of Us Strangers koji smo upravo imali prilike da vidimo u programu Velikih 5 na Zagreb Film Festivalu. Ako, međutim, uzmemo u obzir da je ovo i adaptacija i rekontekstualizacija romana Stranci japanskog pisca Taičija Jamade, možemo shvatiti da Heig ovog puta napušta realistični ključ kojeg se do sada držao, pa sada porodičnu i romantičnu dramu spaja s fantazijom, pa čak i mekim hororom.

Naš protagonista je Adam (Endrju Skot, negativac iz serije Sherlock), filmski scenarista „zaglavljen“ na projektu inspirisanom njegovim roditeljima koji su poginuli kada je njemu bilo samo 12 godina. Rad na scenariju mu baš i ne ide, sklon je prokrestinaciji, a ni lokacija sablasno praznog solitera u kojem živi ne pomaže puno, baš kao što ne pomaže ni ubacivanje u „štimung“ na silu slušanjem ploča s muzikom iz 80-ih. Kada jednog dana on jedini odreaguje na zvono za požar koje se uključilo iz čista mira, primetiće pogled jednog od retkih komšija, Harija (Pol Meskal koji se ulogom u filmu Aftersun uvrstio na listu glumaca čiji rad valja pratiti). Kada mu se Hari iste večeri pojavi na vratima, Adam će ga isprva uljudno odbiti, ali će se postepeno zagrejavati za njega i njih dvojica će započeti vezu koja će inače usamljenom Adamu pomoći da se otvori i reši nekih od inhibicija.

Paralelno s time, Adam će početi da odlazi u dom svog detinjstva koji se nalazi izvan grada, a što je najčudnije, tamo će ga čekati njegovi pokojni roditelji. Otac (Džejmi Bel) i majka (Kler Foj) deluju mlađe od njega, što je interesantan i logičan koncept budući da su bili mlađi od sadašnjeg Adama u trenutku pogibije, ali ogledala u kući koja je ostala u 80-ima će nam dati sliku dvanaestogodišnjeg i još uvek nesigurnog Adama. Odrasli će, pak, pokušati da sa njima razreši neke od stvari koje su ga mučile kroz veći deo ili čak kroz ceo život. Ljubav je tu i nesporna je, ali ona sama za sebe nije dovoljna i ne može zameniti rad na odnosu, razumevanje, podršku, molbu za oprost, pa čak ni priliku za poslednje pozdrave...

Ezoterija ovog tipa je Heigu do sada bila prilično nesvojstvena, i to uzima svoj danak u tome da autoru treba nešto vremena na početku da uspostavi taj „svet“ i pravila koja u njemu važe. Jednom kada mu to uspe, All of Us Strangers postaje prilično impresivno filmsko delo koje vezuje gledaočevu pažnju i ne popušta do samog kraja koji se, doduše, čini pomalo zbrzanim i preteranim, odnosno na tragu nekih drugih filmova iz žanrova fantastičnih drama i mekih horora. Film na koji se najviše poziva zato ne bi trebalo pominjati u strahu od „spojlera“, već samo primetiti da to možda nije najsrećnije rešenje.

Međutim, do tada All of Us Strangers nudi sasvim dovoljno materijala za uživanje. Tu se pre svega radi o dubokim, snažnim i potpuno životnim emocijama kakve na filmu nemamo puno prilike da vidimo. Zatim, radi se o raznim detaljima kojima Heig posvećuje punu pažnju i koji su značajni i za radnju, i za likove, i za celo okruženje filma, a na posletku i kao kanali komunikacije nečega prema gledaocima. Nadalje, tu imamo za Heiga tipično detaljne i duboke likove koje i pre i posle filma možemo zamisliti kao punopravna ljudska bića, a imamo i nesvakidašnje raspoložene glumce koji daju sve od sebe, u procesu ostvarujući ponajbolje uloge u svojim karijerama. Na kraju, imamo i raznolik, a opet savršeno promišljen i na kraju krajeva logičan vizuelni identitet filma kojim se, uz dodatne auditivne začine, kako u smislu muzike, tako i kroz dizajn zvuka, „cementira“ utisak gledaocima.

Taj utisak možda nije uvek najlakše izreći i možda on sam zahteva još nešto dodatnog vremena da se slegne, ali to film ne čini ništa lošijim. Zapravo, čak mu ni neki očiti nedostaci nisu diskvalifikaciona mana, već inherentna karakteristika prirodnog i retkog dragulja što All of Us Strangers zapravo jeste kao film.

Forever Hold Your Peace / Živi i zdravi

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Kada se 2016. godine pojavio dugometražni debi Ivana Marinovića, Igla ispod praga, potpisnik ovih redova ga je ocenio kao funkcionalan spoj raznih lokalno-koloritnih tradicija i univerzalne kinematografske modernosti koji bi, kao takav, mogao poslužiti kao kamen-temeljac nove, odnosno ponovo rođene crnogorske kinematografije. U unikatnom, amtosferičnom spoju komedije i drame u kojoj odjekuju uticaji dalmatinskih autora Miljenka Smoje i oca i sina Brešana uporedo sa zaostavštinom Živka Nikolića, Marinović je znao ponekad i da se preigra na dramaturškom planu, da optereti radnju filma s par pod-zapleta viška, ali je svejedno pokazao izuzetan talenat i potencijal, kao i osećaj za kontorlu višeslojnog i raširenog zapleta, slikajući pejzaž jedne sredine u datom trenutku i u njemu portrete njenih stanovnika.

Sa svojim drugim, ritmički nabijenijim i prema komediji više usmerenim filmom Živi i zdravi, Marinović podiže uloge na jedan novi nivo koji svakako znači veći rizik, ali zato potencijalno i veći dobitak. Premijera u glavnom programu na festivalu takozvane A kategorije u Talinu je svakako prvi korak u pravom smeru prema osvajanju internacionalne publike, dok za domaću i regionalnu Marinović nema razloga da se brine. Naime, široka koprodukcija i ansambl izvrsnih glumaca iz (skoro) svih krajeva bivše nam države bi, uz pravilnu reklamnu kampanju, morao osigurati siguran, ako ne i trijumfalan prolaz.

U centru svega imamo jednu svadbu, a kada se pomene svadba znamo da to po pravilu znači haos. Uostalom, dve najsnažnije asocijacije na navedeni obred iz domena pop-kulture su svakako tuča veslima kod već pomenutog Živka Nikolića u Čudu neviđenom i spisak koji naslovni junak sačinjava za udaju svoje petaest godina trudne kćeri Georgine u predstavi Radovan Treći, a koji uključuje i ubijanje svatova. Opet svako od nas ima barem još neku bizarniju, nasilniju, možda čak i ekstremniju priču sa svadbe, svoje ili tuđe. Recimo za početak samo da su svadbe u našoj kulturi dosta često uvod u pičvajz raznih sorti.

Kod Marinovića pičvajz preti da postane još i veći, budući da svadba između Dragane (Tihana Lazović) i Momira (Goran Slavić) nije baš obična svadba. Zapravo, cela svadba je zamišljena kao šarada, budući da je Dragana praktično bez objašnjenja rešila da s Momom prekine vezu dva dana pred svadbu. Masovne pripreme pokrenute za najavljeni događaj već su u punom toku, i tu se ne radi samo o pršutu, pa čak ni o dinamitu posebno napravljenom za slavlje ili o zlatu izvučenom iz stare brodske mine u uvodnoj sceni filma.

Pitanje je, dakle, časti i ugleda, „da nam se svet ne smeje“, pa zato, dok majka Danica (Snježana Sinovčić Šiškov) doliva ulje na vatru, Momirov otac Leso (Momo Pićurić) insistira da se svadba održi, pa makar ona bila samo šou za zvanice među kojima je i Momirov stric (Nikola Ristanovski), bogati plejboj koji živi u inostranstvu i sa rođenim bratom još uvek ima nerazjašnjen spor iz prošlosti. Draganini roditelji Slobodan (Dejan Đonović) i majka Zorica (Mirjana Joković) pristaju i vrše pritisak na svoju kćerku da i ona pristane. Nevolja je, međutim, u tome što Momir o tome nije obavešten, a jednom kad sazna, on će se prvi uključiti u miniranje vlastite svadbe.

Od zvanica i ostale „faune“, tu su još i barjaktar koji uvežbava govor vrlo ozbiljno, iako zastava Zelenortskih ostrva pod kojom se mladenci žene ukazuje na zezanje, kumovi Zdravko (Goran Bogdan) i Mila (Dragana Dabović) među kojima se javljaju varnice između ljubavi i mržnje, mlada cura koja traži muža, fotograf i sva sila koloritnih likova s raznih strana. Muzika koja se sluša u samo par pesama varira od Kneza, preko Vojka V do narodnjačkih klasika tipa „A ja sam negde rujno vino pio“.

Događaj je, jasno, pre svega ritual u kojem se podrazumeva da sve ide prema nekom kanonu, ali jednom kada se stvari otrgnu kontroli, mogu imati ozbiljne posledice po više ljudi iz više razloga, od ranjavanja ili ubistava iz nehata vatrenim oružjem (ovde, doduše, nemamo „čehovljevsku pušku“, ali zato imamo „čehovljevski pištolj“ i sanduk dinamita koji se baca u posebnim i ne tako posebnim trenucima), pa do trovanja alkoholom, samopovređivanja ili iznenadnih zdravstvenih stanja poput infarkta. U ritualima je po pravilu važno da svako zna svoje mesto, što se naročito odnosi na žene (jer ipak živimo u dubokom patrijarhatu), ali dvoje mladih ljudi je, svako na svoj način i svako iz svojih pobuda, odlučilo da tradiciju i svoju ulogu u njoj preispita. Pitanje je samo hoće li im to poći za rukom...

Tempo koji Marinović uspostavlja svakako je nešto dinamičniji od onog kakav smo imali prilike da vidimo u njegovom prvencu, ali opet nije furiozan kakav bismo možda očekivali od filma koji se žanrovski vodi kao komedija i koji se dešava na suludoj balkansko-mediteranskoj svadbi. To, međutim, nije ni slučajna, a još manje je loša odluka budući da se Marinović tu dotiče i nekih ozbiljnih tema poput tradicije i patrijarhata, odrastanja i gradnje individualnosti, porodice, prijateljstva, lojalnosti i ljubavi. Za sve to mu treba vremena da se likovi i odnosi među njima razviju, pa da priča sastavljena od sukoba različitih intenziteta uhvati koren.

I čisto režijski gledano, Živi i zdravi je tip filma koji zna da predstavlja ozbiljan izazov za reditelja koji ipak nema puno iskustva, ali Marinović i to okreće u svoju korist. U velikoj većini situacija pronalazi ne samo funkcionalna, nego i atraktivna rešenja, od sporih približavanja i udaljavanja kadra s čime se igrao već u Igli ispod praga, pa do, recimo, pogleda na vatromet kroz okno bunara ili snimaka nalik na go-pro i oštrih švenkova u sceni kad mlada pokušava da prvi put pobegne iz „sveta Živka Nikolića“. Marinović je jak i u kompoziciji kadra, a jedna scena tog tipa gde vidimo Draganu okruženu muškim glavama tako da deluje doslovno zarobljeno vrlo je elokventan i potentan komentar.

Marinović je dobar posao uradio i sa izborom saradnika. Scenografija Dragane Baćović i kostimografija Magdalene Klašnje autentične su i atraktivne, fotografija Dominika Isteniča nudi svež, ali ne nužno turistički pogled na lokacije, dok montaža Mihala Rajha funkcioniše kao veza koja radnje i sukobe drži na okupu u istom filmu, a originalna muzika Tonija Kitanovskog u spoju orijentalnih i mediteranskih prizvuka biva posebno gradirana uvođenjem novih instrumenata.

Opet, u centar pažnje dolaze glumci, a koordinirati toliko obiman ansambl nije moguće bez dobre saradnje. Izbor Tihane Lazović za Draganu je svakako logičan jer ona zna da promeni emocionalni registar neretko u istom kadru, a Goran Slavić, glumac koji je do sada uglavnom nastupao u sporednim i epizodnim ulogama, pokazao se kao odličan izbor za dobrog, ali pomalo blentavog Momira koji biva prinuđen naglo odrasti i postaviti se za sebe. Goran Bogdan kao kum Zdravko kao da komanduje grupnim karakterom svatova s mladoženjine strane, dok glumci poput Mome Pićurića, Snježane Sinovčić Šiškov, Mirjane Joković i Nikole Ristanovskog u ulogama članova familije imaju svaki svoj šou, ali dobro paze da se ne sudare ili da ne otmu pažnju publike od svojih kolega, već se sve uklapa prilično skladno.

Na kraju, Živi i zdravi je tip filma koji nam je jako dugo nedostajao, i to ne samo regionalno, nego i globalno. Filmovi koji su istovremeno zabavni, inteligentni i elokventni, razigrani i ozbiljni, su zapravo prilična retkost ne samo na redovnom bioskopskom, nego i na festivalskom repertoaru koji se dosta često tvrdo drži nekih kanona.

How to Have Sex

 kritika objavljena na XXZ

How to Have Sex

2023.

scenario i režija: Molly Manning Walker

uloge: Mia McKenna-Bruce, Lara Peake, Enva Lewis, Shaun Thomas, Samuel Bottomley, Laura Ambler

Iako smo mislili da će „globalna biblioteka“ zvana internet konačno ugasiti industriju priručnika, oni se i dalje dobro prodaju, na sajmovima knjiga, u knjižarama, na trafikama i preko interneta. Očito da za njima još uvek imamo veliku potrebu, da im se vraćamo i da iz njih rado skupljamo savete i rešenja. U debitantskom dugometražnom filmu snimateljke Molly Manning-Walker (ove godine je uslikala film Scrapper o kojem smo pisali), naslov kao iz priručnika je ipak samo marketinški trik. How to Have Sex ne može biti dalje od priručnika na dotičnu temu.

Tri šesnaestogodišnje drugarice, Tara (McKenna-Bruce), Skye (Peake) i Em (Lewis) odmah nakon polaganja maturskog ispita, pre nego što saznaju rezultate, odlaze na Krit s misijom partijanja, opijanja i seksanja. Za Taru to predstavlja poseban izazov jer je još uvek devica i oseća pritisak da to stanje promeni. Odmah nakon smeštanja u jeftini hotel, one na bazenu upoznaju trojac iz susedne sobe, Jazavca (Thomas), Paddyja (Bottomley) i Paige (Ambler). Istog nacionalnog porekla (britanskog), sličnih godina i istih sklonosti, dva trojca nastavljaju organizovano žuranje zajedno, s tendencijama „sparivanja“ u toku narednih nekoliko noći i (prospavanih) dana.

Najpametnije i najtiše od društva, Em i Paige, vrlo brzo se uspostave kao instant-par. Oko Tare se mota Jazavac koji pokušava da je šarmira svojim klovnoskim ponašanjem, ali nju iskusnija Skye zapravo usmerava prema zgodnijem i naoko pristojnijem, ali zapravo bezosećajnijem Paddyju. Pritom Skye pokušava da uspostavi neku formu dominacije nad Tarom povremeno bacajući zajedljive opaske na njen račun. Dva faktora, pad na maturi i pijani ne baš sasvim dobrovoljni seks s Paddyjem, nateraće Taru da razmisli jesu li joj devojke koje se za to izdaju zaista prijateljice i je li normalno da se oseća loše kada je „konačno“ dobila ono što je mislila da želi, ali ne na način na koji je to želela...

Ako ćemo naslov filma uzeti kao pitanje, odgovor na njega bi mogao biti gledanje, dopunjeno rečenicom: „E, pa, ne tako.“ A ono što nam nakon gledanja treba bi možda bio priručnik iz nekih drugih oblasti, od psihologije odrastanja, preko one bihevioralne, pa do pravnih nauka, posebno po pitanju pristanka i iznude istog, ne samo od strane individue, koliko od strane društva, koje i u užem („company“) i u širem („society“) smislu vrši pritisak na nas da se konformiramo i čak uniformiramo po brojnim aspektima, od onih banalnih (kako zamišljamo provod) do onih suštinskih (kako ulazimo u odnose, i u kakve odnose sa drugima).

Potpisniku ovih redova možda ne bi loše došao ni priručnik za razumevanje današnje omladine dalje od otpisivanja iste kao neke tamo grozne dece koja slušaju neku svoju groznu muziku i grozno se ponašaju upražnjavajući svoje grozne rituale. I čini se da nas zapravo ima više takvih koji bismo želeli da fenomen koji nam je prvo došao iz Amerike (u formi prolećnog raspusta – Spring Break), a onda se u mutiranim formama raširio po Evropi s mladim strancima po „party“ destinacijama od Ibize i grčkih ostrva do Jadrana i Exita tokom leta bolje razumemo, možda i iz razloga svoje sigurnosti pred istim. To, izgleda, pokušava razumeti i autorica Molly Manning-Walker, a i neka šira britanska javnost koja konačno usmerava pogled prema fenomenu koji je na snazi već godinama, ako ne i decenijama.

Pitanje je, doduše, koliko nam jedan jedini film u tome može pomoći i koliko je How to Have Sex film za to. S jedne strane, film se bavi „moralnim mamurlukom“ nakon pogrešnih odluka u izmenjenom stanju svesti, ali to opet onoga koji navaljuje, manipuliše i nastupa s određene pozicije ne oslobađa odgovornosti. Možda je ovim temama ipak pre mesto negde drugde nego u filmu.

Čisto filmski gledano, How to Have Sex tehnički nije loš uradak, naprotiv. Fotografija na izabranim lokacijama u kojima ćemo videti vrlo malo „razglednica“, a više stroboskopski osvetljenih klubova, „nužnih smeštaja“ i jutarnjih ulica prepunih smeća ispunjava svoje primarne svrhe, kako da nam približi ono što Tara i ostali vide, tako i da nas podseti na surovu realnost masovnog turizma tog tipa. I elektronska plesna muzika, ma koliko zapravo grozna bila, savršeno paše uz te lokacije. Koncepcijski, Manning-Walker čak uspeva da na pravom mestu „premota“ radnju unazad i izloži je iz druge perspektive.

U smislu glume, fokus je upravo na tim nekim ritualima i pozicioniranjima u čoporu, a manje na detaljnoj razradi likova. Problem bi, doduše, mogao biti taj da odabrani glumci ipak nisu tinejdžeri, već su malo stariji, što se posebno prelama na Mii McKenna-Bruce koja prosto zrači s nešto više inteligencije, integriteta i iskustva nego što je to slučaj s Tarom, odnosno s likom koji igra. Na kraju, čini se da je autorica ipak zagrizla malo više nego što može da proguta, pa je rezultat film koji odlazi na više strana, dodiruje brojne teme, intrigira, ali ne nužno i zadovoljava.

A Film a Week - Patient No. 1 / Patsient #1

 previously published on Cineuropa

The early-to-mid 80s in the former Soviet Union were known as “the time of state funerals,” given that party leaders and heads of state were dying in quick succession one after another. They were old when they “inherited” power and were basically the tools of a system that was running on fumes and powered by inertia. Georgian filmmaker Rezo Gigineishvili takes us back to that period of time with his newest feature Patient #1, which has just opened the official competition of this year’s Tallinn Black Nights Film Festival.

When we meet our protagonist, a nurse named Sasha (Olga Makeeva), her primary concern is to prepare her singing act for the nurses’ ball that is about to take place in the hospital. Out of the blue, she is selected, interviewed by a high-ranking party member (Igor Chernevich) and approved to become the primary nurse who discreetly takes care of a very special patient. That patient is none other than the Secretary General (Aleksandr Filipenko), a man in such ill health that he can barely support his vital functions, but one who still believes that he has real power.

At first, it seems like a job like any other, for which Sasha’s special skills of being discreet, polite and unobtrusive come in handy. But the situation is way more complex for her, for the hospital, for the Party and for the whole state. Simply put, different players have different requests, political and personal, for the Secretary General whose mind is not quite sound, and most of them see Sasha as the designated channel of communication. She has no other option than to try to balance different powers greater than herself, and she cannot take any rest. The questions are “why?” and “for how long?”, and the answer may lie in the motto that power is never to be given, but always to be taken.

Rezo Gigineishvili has made a career directing commercials, music videos and Russian-language repertoire romantic comedies before achieving notoriety on the film festival circuit with the based-on-true-events Georgian-language film Hostages in 2017. That film was similarly set in the 1980s and likewise dealt with a system running on its own inertia, through the story of a futile attempt by a group of young, West-leaning intellectuals to escape by hatching a plan to hijack a plane. With Patient #1, the period is the same, but the mood is even gloomier. There is no youthful enthusiasm or dreams of escape, and even when Sasha manages to sneak away for the night to blow off some steam at a dance party, the Party has no trouble finding her.

Gigineishvili masterfully commands the sombre mood. The narrow aspect ratio, the desaturated colours of the interiors and the brutalist angular buildings in the rare exterior shots make the point on their own, as do the contrasts between the usually static shots that depict the reality and the hand-held ones that show the darkly dreamy, almost nightmarish insights into the mind of a person who thinks that he still has power. The mood is further coloured by Giya Kancheli’s score which moves from a minimalist, almost atonal palette at the beginning, towards the neoclassical, before finally ending in the rock realm.

The performances are also inspired throughout. There is more than a drop of Jessica Chastain in Olga Makeeva’s interpretation of Sasha, which comes handy for the interplay with the rest of the ensemble. Veteran actor Aleksandr Filipenko proves to be a perfect choice to portray both the fragility and the conviction of a dying party leader, while one scene is enough for Inna Churikova, playing his wife, to deliver an acting masterclass in her final big screen role.

Deliberately slow-paced to communicate a sense of gravity, Patient #1 serves as an evocative reminder of bygone times. As such, it is also a potent comment of our current times which also run on fumes and inertia.

A Film a Week - Power / Moc

 previously published on Cineuropa

Someone wise once said that politics is the art of the possible. In order to achieve some common goal often described as the greater good, the interested parties have to make deals and compromises using money, power, influence and services as currency in deal-making. The trouble is that there is no strict definition of the greater good and no manual on how to define it. A seemingly ordinary but actually very complex situation illustrating this conundrum stands in the centre of Mátyás Prikler’s sophomore feature Power, which premiered earlier this year at IFFR and was just shown in the Network of the Festivals in the Adriatic Region programme of the Zagreb Film Festival.

It all starts with a hunting accident in which a young local man named Adam gets killed. Since the local police and the forensics cannot trace the bullet to any of the local hunters’ rifles and the hunting party included some high-ranking politicians, it becomes a sensitive question. Steiner (Szabolcs Hajdu), a former lawyer now employed in security services, is tasked with conducting the investigation with utmost discretion. The ailing man, who only has a few months left to live, reluctantly accepts the offer from his chief (Roman Polák) in order to provide some extra resources for his family.

The investigation gets him into the orbit of several players in the ethnically mixed part of the country. There is the family of the young victim, who want justice to be served. There is the suspected shooter, minister Berger (Jan Kačer), who is the official candidate for the role of EU strategic water commissioner and whose opponent runs on the platform that would allow the privatization of the water resources — neither he nor the government can allow for such a scandal to be made public. There is also a journalist (Lucia Kašová) in search of a big break, and a high-profile political scandal might serve her cause perfectly. Finally, there is a disgraced former cop named Ondris (Mihály Kormos) who might serve as an ideal fall guy and might want to make such a deal. Each of the characters mentioned, Steiner included, has some sort of a moral compass, which makes the ideal scenario less possible.

If judged simply for its merits as a political thriller, Power is bound to fail since there is almost no mystery about the event, the actions or the motivations of the characters involved, making the ending too logical and too neat. However, the film functions way better as a drama about ethics powered by moral dilemmas and as an examination of deal- and compromise-making. 

The script, co-written by the filmmaker himself together with Marek Leščák, is ornamented by realistic details of life in a multi-ethnic and multi-lingual provincial environment and largely populated by firmly drawn characters that nevertheless leave actors plenty of room for interpretation. Actor and filmmaker Szabolcs Hajdu seizes the opportunity to play Steiner in a restrained manner with a lot of integrity, while Jan Kačer as Berger does something similar but in a slightly higher emotional register.

In terms of direction, the frequent use of one-take scenes, framed with a sense of symmetry and filmed from fixed positions and from various distances, serves the film well. The execution on the part of the cinematographer Gergely Pálos, who shoots them in wintery tones that add to the cold atmosphere, is also astute, while the piano and strings score by Zsófia Tallér highlights the seriousness of the topic and Matej Beneš’ editing keeps the structure clear and the format efficiently compact. Power might not be the most philosophical or deepest study of the titular term crucial to politics high and low, but it works well in its simplicity and clarity.

Haunted Mansion

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Kokoška i jaje, a u kontekstu kompanije Dizni: filmska industrija i industrija zabavnih parkova. Faktografski, zapravo je lako odgovoriti na pitanje šta je tu prvo nastalo: jaje, odnosno (animirani) filmovi, ali iz toga se izlegla „kokoška“, odnosno zabavni parkovi, pa je ona počela da „nosi“ svoja jaja, odnosno filmske ekranizacije vožnji u zabavnom parku.

Nakon dva promašaja prvi uspeli su bili Pirates of the Caribbean koji su čak narasli do veoma unosnog filmskog serijala. The Haunted Mansion s Edijem Marfijem koji je došao odmah posle je propao i kod publike i kod kritike, a u međuvremenu smo dobili ekranizacije Tomorrowland (2015, solidan) i Jungle Cruise (2021, srećom preskočen). Iz najveće svetske filmske i zabavno-parkovske korporacije su se ove godine dosetili da ponovo naprave ekranizaciju „uklete kuće“, a mi za početak možemo da budemo zahvalni da im makar nije palo na pamet da „spasavaju“ Mission to Mars.

Haunted Mansion počinje s „udicom“ koja je zapravo dobra i u prvih pet minuta uspeva da fiksira gledaoca za ekran. Ta „udica“ je Nju Orleans, američka „prestonica paranormalnog“ i grad u kojem se kad neko bitan umre organizuje parada. Hoće to sa stranim uticajima, francuskim, karipskim i kreolskim, pa se grad smatra magičnim i pomalo jezivim u ostatku Amerike. U filmu se čak čini da je dobar deo snimaka čak i snimljen na licu mesta.

To sve prestaje da bude bitno kada se krene u izlaganje priče koja je sasvim generička: samohrana majka Gabi (Rozario Doson) i njen sin Trevis useljavaju se u kuću za koju otkrivaju da je ukleta, odnosno da je dom mnogim duhovima. U tu svrhu pozivaju stručnjake: fizičara Bena (LaKit Stenfild) koji je navodno izmislio kameru kojom je moguće snimiti duha, sveštenika-egzorcistu Kenta (Oven Vilson), spiritistkinju Hariet (Tifani Hadiš) i istoričara Brusa (Deni De Vito) kako bi pokušali da isteraju duhove iz kuće. Ali „duhovito“ prisustvo (CGI-jem obrađene verzije Džejmi Li Kertis i Džereda Lita, između ostalih) je, čini se, jače nego što su naši „stručnjaci“ navikli.

Možda je scenaristkinji Kejti Dipold (serija Parks and Recreation) i reditelju Džastinu Simienu (satira Dear White People) ideja bila da naprave novi Ghostbusters film na Diznijevoj osnovi i sa „diznijevskim“ budžetom od 150 miliona dolara. I nije to bez neke osnove, budući da su originalni Ghostbusters filmovi ipak „gađali i pogađali“ onu tačku tačno na međi smeha i straha, pa je kao takav bio dovoljno naivan i „bezbedan“ za decu, a opet dovoljno provokativan i zabavan za odrasle.

Rezultat je ipak izostao, a za to ima nekoliko razloga. Prvi od njih je da se autorski dvojac u potpunosti oslanja na inače odlične glumce da iznesu i podignu generičku priču na novi nivo. Oni jesu dobri, ali ni sa pričom, ni sa svojim likovima ne mogu da urade neko čudo. Drugi, koncepcijski problem je to da u filmu koji bi svojom naivnošću pre privukao mlađu publiku imamo samo jedan dečiji lik, i to prilično pasivan. Treće i možda presudno je preterano oslanjanje na CGI efekte koji su skupi, ali svejedno deluju jeftino. Na kraju – šteta dobre „udice“ jer Haunted Mansion dobacuje tek marginalno dalje nego neslavni i bezmalo istoimeni prethodnik.

Five Nights at Freddy's

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Odnos između filmova i video-igrica je verovatno za sva vremena narušen na početku milenijuma kada nije bilo neke malo popularnije igrice koja nije pretvorena u film, pa makar na silu. Pogoditi ravnotežu je takođe pipavo, jer ono što funkcioniše u igrici ne mora nužno funkcionisati u filmu, jer ipak su u pitanju dva potpuno različita medija koja se vode nekim svojim zakonitostima.

Nazovite me konzervativnim, ali mišljenja sam da su vremena kada su se igrice kreirale po filmovima, a ne obratno, bila bolja za oba navedena medija. Ali fanovska logika, meni inače potpuno strana, uzima svoje, pa nam je tako simultano u bioskope i na „striming“ sleteo film Five Nights at Freddy‘s, baš kao naručen za jesenje „veštičije“ praznike.

Pre nego što se bacimo na sam film, hajdemo malo o fenomenu naslovne igrice, odnosno serijala igrica za razne platforme, od kompjutera do konzola. U pitanju je mešavina horor-okruženja i „point-and-click“ avanture kao žanra s ciljem preživljavanja i otkrivanja misterija u pozadini. Igrač upravlja likom koji kao noćni čuvar mora da preživi naslovnih pet noći u naslovnom lokalu – propaloj i napuštenoj piceriji za decu i njihove roditelje čiji su jedini preostali „stanovnici“ animatronički roboti antropomorfnih životinja, i sami željni krvi zalutalih ljudi.

Igrica je jako popularna među današnjom omladinom i od nastavka do nastavka se „vozi“ na tek minimalno variranom osnovnom konceptu, pa je stoga i filmska adaptacija naišla na plodno tlo kod publike i duplirala budžet već na dan otvaranja. Znači li to da je film nečemu? Pa, baš i ne.

Čuvar u filmu je Majk (Džoš Hačerson, iz The Hunger Games serijala), čovek kojeg život nikada nije mazio. U detinjstvu je svedočio kidnapovanju svog mlađeg brata Gereta, zbog čega oseća krivicu. Nedavno je takođe ostao bez roditelja, pa pored toga što mora da odgaja dosta mlađu sestricu s, čini se, posebnim potrebama, Ebi (Pajper Rubio), on još mora i da vodi bitku za starateljstvo nad njom protiv njihove karikaturalno zle i pohlepne tetke Džejn (Meri Stjuart Masterson, suviše dobra glumica za ovako „trešastu“ ulogu) koja ima u planu da na taj način popuni kućni budžet.

Kada Majk zezne stvar na svom „pravom“ čuvarskom poslu, jedino što mu preostaje je noćna „tezga“ u dotičnoj propaloj piceriji koju mu namešta njegov karijerni savetnik Stiv (karakterni glumac Metju Lilard). Osim što su „roboti“ jezivi zbog patine vremena, a tehnologija zastarela iz istog razloga, problem je i struja koje malo ima, a malo nema. To, međutim, nisu jedine čudne stvari koje se događaju: Majka počinje iz noći u noć posećivati policajka Vanesa (Elizabet Lejl) koja, čini se, malo previše zna o samom mestu, a njega kad zaspi na poslu (što redovno čini) proganja jedan te isti san u kojem duhovi otete dece neće da mu kažu ko je oteo njegovog brata.

Prvi problem s filmom je činjenica da izvorni serijal igrica, iako ima svoj veoma razgranati folklor, nije akcione priroda. Scenaristički trojac koji sačinjavaju režiserka Ema Tami, Set Kadebek i jedan od kreatora igrice Skot Kouton to pokušava prekriti preteranom ekspozicijom i eksplikacijom u kojima se gomilaju detalji iz folklora sami sebe radi, a da to ni na koji smisleni način ne utiče na samu radnju, ali zato vreme trajanja filma koje bi i sa sat i po bilo nategnuto rasteže na skoro neizdrživih 110 minuta.

Ništa od tog ekstra-vremena nije upotrebljeno za neki efektni i zgodni „set-pis“, nasilje u filmu je prilično beskrvno, a jedini poginuli dolaze iz redova sporednih negativaca koji se po logici stvari nisu ni smeli naći tamo, i to usred bela dana. Neke teže teme se sugerišu, što može biti prednost kada u rediteljskoj fotelji sedi Ema Tami (atmosferični horor-vestern The Wind iz 2018. godine) koja zna da sugeriše i ima oko za detalje, ali ovde to naprosto nikako da „klikne“.

Možda je i najveći problem što je igrica zapravo već imala dva inspirisanija i inspirativnija „nezvanična rimejka“, The Banana Splits Movie (2019) koji je zapravo bio horor-komični rimejk crtane serije iz 60-ih, i neapologetsku „trešinu“ Willy‘s Wonderland (2021) u kojoj Nikolas Kejdž u ulozi domara u sličnoj situaciji nije ni reč progovorio. Nisu to bili neki naročito kvalitetni filmovi, ali oba čine Five Nights at Freddy‘s prilično nepotrebnim i redundantnim. Opet, fanovi su uglavnom rekli svoje, pa po svoj prilici možemo očekivati i još „navučenije“ nastavke...

Sweet Sorrow / Sunce mamino

 kritika objavljena na XXZ

2023.

scenario i režija: Kosta Đorđević

uloge: Pavle Čemerikić, Alisa Radaković, Branka Katić, Denis Murić, Draginja Voganjac, Dubravka Kovjanić, Melita Bihali, Radoslav Rale Milenković, Pavle Mensur

Znamo, tinejdžeri su sebična i samoživa bića generalno, a pritom vole i da se tvrdoglave i sukobljavaju sa svojim roditeljima. I odrasli su isto uglavnom sebični i samoživi, ali su takođe i sposobniji za racionalizaciju i pravdanje takvih postupaka pragmatičnim razlozima. Odrastanje kao takvo je teško, a u vazda na ovaj ili onaj način surovom Beogradu zna da bude još teže. Jedna letnja vinjeta iz „velike knjige o odrastanju“ nam se upravo ukazala u jesenje-zimskom Talinu: film Koste Đorđevića Sunce mamino je upravo imao premijeru u omladinskoj Just Film sekciji Black Nights Film Festivala, a uvršten je i u fokus-program koji se bavi savremenom srpskom i regionalnom kinematografijom.

Naš „junak“ je Relja (Čemerikić) kojeg rano u filmu zadese dve kompletno iznenadne vesti. Prva je smrt njegove bake koju, doduše, nije baš redovno posećivao, ali je taj događaj spreman da iskoristi u igri „moralnog spoticanja“ sa svojom majkom Olgom (Katić) koja je i sama očito imala komplikovan odnos sa svojom majkom, pa ne želi da je sahrani „kako treba“, nego to prepušta opštini fokusirajući se na pospremanje stana radi što skorijeg izdavanja i popunjavanja klimavog kućnog budžeta.

Druga vest je, pak, više glasina da se Reljina simpatija Ana (Radaković) sprema na raskid sa svojim trenutnim dečkom Markom, što Relji ostavlja limitirano vremena da pokuša da je zavede i da joj se nađe. U tom svom drugom poduhvatu, Relja može da se osloni jedino na svog najboljeg druga, hipohondričnog i neurotičnog Ivana (Murić) koji i sam ratuje sa svojom majkom Mašom (Voganjac), a svoje usluge „naplaćuje“ u kutijama psihoaktivnih lekova koje Relja krade iz apoteke u kojoj Olga radi. Zadatak koji daje Ivanu (koji i inače retko izlazi iz svoje sobe) je da se smuca po kraju, sluša i po potrebi širi tračeve i glasine kako bi „konkurenciju“, pre svega Nedovića (Mensur), sprečio da se smuva s Anom, dok Relja za to vreme mimo majčinih želja i uz pomoć dobronamerne opštinske službenice (Kovjanić) organizuje babinu sahranu koju će iskoristiti kao priliku za „start“.

„Muvati ribu“ na babinoj sahrani zvuči ne samo kao ljigav i neumesan, već i kao rizičan, skoro nemoguć plan, ali nije da tinejdžeri ne bi pokušali i veće gluposti od toga. Pritom Relju Anine drugarice opisuju kao depresivca i sociopatu, samosažaljivog paćenika, što nam daje barem dva traga. Prvi od njih nas, u kombinaciji s Reljinim naizgled drugarskim i iskrenim „probijanjem leda“ kod Ane, šalje u dilemu koliko je on zaista takav kakvim ga opisuju, s potpitanjem koliko je zapravo vešt u manipulaciji i svestan toga šta zapravo radi. Drugi nam, pak, daje do znanja da tinejdžerski „svet“ funkcioniše po nekim drugim, a opet izrazito surovim pravilima u kojima je reputacija u društvu sve. Istovremeno, dakle, možemo i da „navijamo“ za Relju (jer je ipak autsajder, u svakom smislu), ali i da ga se bojimo jer raste u manipulatora kakve srećemo u biznisu i u politici.

To je prvi od uspeha reditelja Koste Đorđevića (urbani filmovi S/Kidanje iz 2013. i Reži iz 2019. godine): on, čini se, bez po muke uspeva da nam veže pažnju za lik i svet kojim se on kreće, pritom izlažući kompleksniju i slojevitiju priču s jačim i težim moralnim dilemama nego što obično imamo prilike da vidimo u tinejdžerskim dramama i u dramama o odrastanju. Pritom osećaj za lokalnu geografiju (šireg) centra Beograda i naročito mikro-geografiju klastera zgrada i unutrašnjih dvorišta gde Relja i ostali žive i „vise“, sa sve fasadama koje se krune i grafitima na njima, snimljen kamerom Bojane Andrić filmu daje finu dozu autentičnosti bez manipulacije na tragu tipičnog „mizerabilizma“ kakav po festivalima očekujemo od istočnoevropskih filmova. S druge strane, „soundtrack“ kojim dominira synth-pop zvuk sastava Nipplepeople tu daje auru prefinjene artificijelnosti, ali Đorđevićeva inteligentna postavka scena i metodična montaža Vladimira Gojuna sve to pakuju u vrlo gladak, vizuelno interesantan i pitak film.

Ono čime Sunce mamino doista odskače od konkurencije je ipak gluma. Branka Katić je opet u izvrsnom izdanju, što i nije neko iznenađenje, a Draginja Voganjac, Rale Milenković i naročito Dubravka Kovjanić imaju prilike koje koriste da bi ostvarili dojmljive minijature. Opet, našu pažnju još više plene ostvarenja glumaca mlađe generacije: savršeno pogođena ranjiva zavodljivost s dozom ludosti kod Alise Radaković, poza velikog frajera kod Pavla Mensura, Murićeva pomalo komična, ali ne i karikaturalno-parodična neurotičnost i slojevita zagonetnost Pavla Čemerikića.

Opet, nije sve tu samo u individualnim „performansama“ jer glumci ne glume sami. Čemerikić i Murić vrhunski sarađuju sa starijim i iskusnijim kolegama, a jednako su uverljivi i u scenama koje dele sa svojim vršnjacima. Ono što je prava poslastica je, međutim, zajednička igra njih dvojice koji su na neki način apsolutno uhodani duo spreman na versatilne zadatke. Njih dvojica su praktično zajedno debitovala u Ničijem detetu (2014) Vuka Ršumovića kao tinejdžeri, sličnu, ali variranu dinamiku su uneli i u film Agape (2017) Branka Schmidta, sarađivali su i u kratkom metru, a sada imamo prilike da ih gledamo kao formirane glumce u još uvek tinejdžerskim ulogama. Njihova zajednička „igra“, iako je zapravo sekundarna za zaplet filma, njegova je možda i najjača tačka, pa Sunce mamino može da posluži kao trenutak u kojem možemo objaviti da srpska kinematografija ima glumački tandem koji u svom poslu može skoro sve, a kojeg se ne bi postidele ni daleko veće kinematografije.

The Royal Hotel

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Australija je mesto gde vas svašta može ubiti: otrovni pauci i zmije, izbezumljeni kenguri i gladni divlji psi, ali i – ljudi. Australija takođe ima divne plaže i fantastičnu prirodu različitu od svega ostalog na svetu, država izdaje specifične turističko-radne vize na po godinu dana, a kada se doda i činjenica da je službeni jezik engleski, postaje nam jasnije zašto turisti tamo hrpimice dolaze i zašto se relativno dugo zadržavaju.

Na tom putu su i Hana i Liv, dve američke turistkinje koje za sebe govore da su Kanađanke, jer „svi vole Kanađane“. Kada Liv (Džesika Henvik) sazna da joj je ponestalo para, Hana (Džulija Garner) se doseti rešenja da se njih dve na mesec dana preko agencije zaposle kao konobarice ne bi li popunile budžet i nastavile sa svojim odmorom. Štos je, međutim, u tome da one posao neće naći u nekom opuštenom koktel-baru na plaži, već u propalom bircuzu u rudarskoj naseobini negde usred pustinje gde će pritom morati i da žive.

Gazda Bili (Hjugo Viving sakriven pod gustom bradom) je pijanac koji je više zainteresovan da se nalije i vređa svoje zaposlenice koje se, čini se, smenjuju kao na traci, ali devojke na svojoj strani makar imaju Kerol (Ursula Jovič), kuvaricu i gazdinu nekadašnju ljubavnicu koja vodi računa da se Bili ne napije baš do smrti i da one budu plaćene i zaštićene od (preteranog) maltretiranja mušterija.

Mušterije su, pak, posebna priča. Svi su grubi i glasni, a dolaze u ogromnim količinama, prevelikim da bi se devojke same mogle odbraniti od njih. Doli je svojom pojavom i nastupom posebno jeziv lik. Tit naizgled ostale opominje da se ponašaju pristojno, ali u njegovoj pojavi ima nečeg pretećeg. Meti je elokventniji od ostatka ekipe i ume da se kontroliše ili makar da se izvini za loše zezanje, ali njegov romantični interes se može protumačiti kao posesivnost. Čak i jedina žena u ekipi gostiju lokala, Glenda, s devojkama najčešće komunicira kroz vrlo seksualizovane uvrede.

Koliko će vremena proći dok neki ili svi od njih ne naprave nešto sasvim u skladu sa svojim karakterom, a što će ionako neugodnu situaciju učiniti otvoreno pretećom? I šta Hana i Liv mogu i smeju tim povodom da urade, posebno imajući u vidu da njih dve nisu nekakav uigran tandem, već da su i kod njih prisutne itekakve razlike u karakteru, pa samim tim i u pristupu izazovima?

Ideju za svoj drugi igrani film The Royal Hotel (naslov filma je ujedno i naziv birtije u kojoj se većina njegove radnje odigrava) australijsko-američka režiserka Kiti Grin je dobila dok je, tada još kao polu-poznata autorica dokumentarnih filmova, žirirala na jednom dokumentarnom festivalu. Tamo se takmičio film Hotel Coolgardie (2016) na temu jedne birtije u nedođiji Australije u kojoj se odvijao sudar kultura između finih turistkinja koje su tamo radile i divljih i nepristojnih lokalaca koji su tamo dolazili na pojilo. U međuvremenu, Kiti Grin je režirala svoj igrani prvenac The Assistant (2019), takođe s Džulijom Garner (iz serije Ozarks) u glavnoj ulozi, a koji se na inventivan način bavio „slučajem Vajnstin“ iz periferne perspektive mlade, tek pridošle sekretarice kao neposredne svedokinje i tako postao definitivni film na temu #metoo pokreta.

Kao i The Assistant, i The Royal Hotel je svojevrsni horor-triler na temu realne ženske egzistencije u svetu u kojem i dalje predominantno vladaju muškarci. Glavna pitanja tu su kako se ponašati i kako reagovati, odnosno kako šta tumačiti. Šta je neumesno zezanje, a šta predstavlja stvarnu pretnju? Od koga pretnja dolazi, na koji način će se operacionalizovati i prema kome će biti usmerena? S takvim situacijama se žene suočavaju ne samo po birtijama „u muškom društvu“, već i na radnim i na javnim mestima, ponekad čak i u svojim domovima.

Opet, za razliku od The Assistant koji se zbog pametne postavke i do detalja promišljene režije fokusirane na perspektivu glavne junakinje približio granici remek-dela, The Royal Hotel je tek dobar film. Ništa mu kapitalno ne nedostaje, osim možda malo detaljnije razrade dva centralna ženska lika, solidno je uslikan i montiran, spakovan na ugodnih 90-ak minuta, a gluma je izvrsna delom zbog sinergije, a delom i zbog vođenja. Pa opet, nekako je običniji i u suštini smo nešto slično već imali prilike da vidimo, doduše iz nešto drugačije, ali u suštini ne toliko drugačije perspektive. Wake in Fright ipak sa sobom nosi prilično veliku hipoteku da bi ga se moglo samo tako „preraditi“ u feministički film.

Pain Hustlers

 kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda

Iako su po pravilu bolje plaćeni i više cenjeni od ljudi koji se bave nekim drugim zanimanjima, doktori su na kraju dana ipak samo ljudi sa tipičnim ljudskim vrlinama i slabostima. Što znači da nisu imuni na pohlepu i korupciju raznih oblika ako bi to njima donelo ličnu korist. Takav tip „dilova“ s farmaceutskom industrijom je, primera radi, bio pogonsko gorivo epidemije opoida u Americi u kojoj su pacijenti bili radi profita sistematski „navlačeni“ na tehnički legalne, ali zapravo opasne supstance poput sada već notornog fentanila.

O epidemiji opoida su već snimljeni TV-specijali, dokumentarci, pa i igrani filmovi, a najnoviji dodatak niz, Pain Hustlers u režiji Dejvida Jejtsa (najpoznatiji po radu na Harry Potter serijalu i njegovom svojevrsnom produžetku Fantastic Beasts). Kao inspiracija za film za koji je scenario napisao pisac Vels Tauer poslužio je novinski članak Evana Hjuza u Njujork Tajmsu i knjiga nastala kao ekspanzija istog, ali je Pain Hustlers ipak potpuno fikcijski film.

Zapravo, u pitanju je hronika uspona i pada neobrazovane, ali inteligentne i odlučne Lajze Drejk (Emili Blant). Kada je upoznamo i mi i njen primarni poslovni partner Pit Brener (Kris Evans), ona je po danu razvedena majka koja zajedno sa svojom majkom (Ketrin O‘Hara) živi u garaži svoje sestre i zeta, a po noći plesačica u noćnom klubu. Ona, međutim, ima talenat da zagovara mušterije kako bi one više novca potrošile na piće, a Pit joj u trenutku slabosti ponudi posao kod njega u farmaceutskoj firmi, što će ona i prihvatiti kada upadne u nevolje sa sestrom.

Posao koji će joj navodno zaraditi šestocifrenu svotu u dolarima za godinu dana je zapravo prodavačka „tezga“ na procenat, ne mnogo različita od „Kirbi“-usisivača i „Emvej“-kozmetike. Razlika je, međutim, u tome da su i roba i klijentela ipak specifičniji. Roba je novi, revolucionarni lek protiv bolova primeren za pacijente u poodmaklim stadijumima raka, a klijentela su lokalni doktori na Floridi. Štos je, pak, u tome da Pitova firma nije jedina u poslu, odnosno da doktori imaju svoje snabdevače, a ni Pit nije baš taj koji donosi odluke, već je to ekscentrični gazda Džek Nil (Endi Garsija).

Ipak, kada Lajza i Pit prvi probiju led i „dilom“ spasu kompaniju od propasti, stvari se drastično menjaju. Opskurna kompanija postaje predmet interesa medije i berze, a Lajza od sirotinje koja živi u motelu bogatašica s ekskluzivnim stanom s pogledom na zaliv. I sve je divno i krasno dok se za celu situaciju ne zainteresuju policija, tužilaštvo i sudovi, te dok gazda u trci za profitom ne donese odluku da se lek nudi svima i svakome za baš svašta...

Problem s dramama o ličnim usponima i padovima, bilo da su po istinitim događajima, ili da to samo fingiraju, je taj da ih ima dosta, a one bolje se trude da uvedu nekakve novine u žanr i time odskoče od konkurencije. U Tauerovom debitantskom scenariju i Jejtsovoj ne baš veštoj rediteljskoj izvedbi to, međutim, nije slučaj: svaki uticaj boljih primeraka žanra, od Erin Brokovič odakle se pozamljuju pseudo-dokumentarističke intervencije u vidu crno-belo snimljenih intervjua s akterima, preko I, Tonya i The Wolf of Wall Street, pa do The Big Short, ovde je belodano jasan i providan. Pritom, poznaju se i određene rupe u poznavanju filmske baštine, naročito one novije poput Molly‘s Game ili Blackberry, pa nam autorski dvojac nešto generično prodaje kao sasvim novo.

Glumačka postava je po imenima svakako iznad nivoa do kojeg Pain Hustlers dobacuje, ali samo Emili Blant ovde uspeva da ostvari relativno nadahnutu ulogu, dok je Kris Evans očito pogrešan izbor, a kod Endija Garsije se insistira na ekscentričnosti njegovog lika, što ne prosto ne funkcioniše u filmu koji zapravo nema neku izraženu komičnu notu. Problem za Emili Blant je i to što ona sama na može uzdignuti film na viši nivo od onog do kojeg on prirodno dobacuje (usput, ni njen lik nije naročito dobro napisan i zapravo je u velikoj meri prazna ljuštura s minimumom karakterizacije), pa sav njen trud biva potrošen uzalud. Na kraju, Pain Hustlers ostaje tek generička televizijska melodrama na Važnu Temu, ne čineći usluge ni temi ni filmu.