Lista - Septembar 2019

Ukupno pogledano: 64 (37 dugometražnih, 25 kratkometražnih, 2 srednjemetražna)
Prvi put pogledano: 63 (36 dugometražnih, 25 kratkometražnih, 2 srednjemetražna)
Najbolji utisak (prvi put pogledano):Marriage Story
Najlošiji utisak: The Painted Bird

*ponovno gledanje
**kratkometražni
***srednjemetražni

objavljene kritike su aktivni linkovi

datum izvor Naslov na Engleskom / Originalni naslov (Reditelj, godina) - ocena

01.09. festival Seberg (Benedict Andrews, 2019) - 7/10
02.09. festival Citizen K (Alex Gibney, 2019) - 5/10
02.09. festival An Officer and a Spy / J'accuse (Roman Polanski, 2019) - 6/10
02.09. festival The Truth / La vérité (Hirokazu Kore-eda, 2019) - 5/10
02.09. festival Martin Eden (Pietro Marcello, 2019) - 4/10
02.09. festival The King (David Michod, 2019) - 6/10
03.09. festival Adults in the Room (Costa-Gavras, 2019) - 7/10
03.09. festival Atlantis (Valentyn Vasyanovych, 2019) - 6/10
04.09. festival Babyteeth (Shannon Murphy, 2019) - 3/10
04.09. festival Gloria Mundi (Robert Guédiguian, 2019) - 7/10
05.09. festival Divine Love / Divino Amor (Gabriel Mascaro, 2019) - 8/10
05.09. festival Joker (Todd Phillips, 2019) - 5/10
05.09. festival Ad Astra (James Gray, 2019) - 4/10
05.09. festival The Domain / A Herdade (Tiago Guedes, 2019) - 4/10
05.09. festival Roger Waters: Us + Them (Roger Waters, Sean Evans, 2019) - ?/10 
06.09. festival Balloon / Qi Qiu (Pema Tseden, 2019) - 7/10
**07.09. festival Condor (Kevin Jerome Everson, 2019) - 6/10
**07.09. festival GUO4 (Peter Strickland, 2019) - 8/10
**07.09. festival Austral Fever / Febre austral (Thomas Woodroffe, 2019) - 6/10
**07.09. festival Dogs Barking at Birds / Caes Que Lardas A Passaros (Leonor Teles, 2019) - 7/10
**07.09. festival Darling (Saim Sadiq, 2019) - 5/10
**07.09. festival Delphine (Chloe Robichaud, 2019) - 7/10
**07.09. festival The Tears Thing / Le coup des larmes (Clemence Poesy, 2019) - 7/10
**07.09. festival Sh_t Happens (Mihaela Mihaly, David Štumpf, 2019) - 6/10
**07.09. festival Sand / Morae (Kim Kyung-rae, 2019) - 6/10
**07.09. festival Roqaia (Diana Saqeb Jamal, 2019) - 4/10
**07.09. festival The Diver (Jamie Helmer, Michael Leonard, 2019) - 6/10
**07.09. festival After Two Hours, Ten Minutes Passed / Nach zwei Stunden waren zehn Minuten vergangen ( Steffen Goldkamp, 2019) - 5/10
**07.09. festival Give Up the Ghost (Zain Duraie, 2019) - 7/10
**07.09. festival Kingdom Come (Sean Robert Dunn, 2019) - 8/10
**07.09. festival Superheroes Without Superpowers / Supereroi senza superpoteri (Beatrice Baldacci, 2019) - 5/10
08.09. festival Collective / Colectiv (Alexander Nanau, 2019) - 8/10
08.09. festival 45 Seconds of Laughter (Tim Robins, 2019) - 8/10
10.09. festival Guest of Honour (Atom Egoyan, 2019) - 7/10
11.09. festival The Mafia Is No Longer What It Used to Be / La mafia non è più quella di una volta (Franco Maresco, 2019) - 6/10
12.09. festival The Long Walk / Bor Mi Vanh Chark (Mattie Do, 2019) - 6/10
12.09. festival The Laundromat (Steven Söderbergh, 2019) - 8/10
17.09. festival Saturday Fiction / Lan xin da ju yuan (Ye Lou, 2019) - 7/10
*17.09. video Hail Satan? (Penny Lane, 2019) - 7/10
17.09. festival The Painted Bird (Václav Marhoul, 2019) - 2/10
19.09. festival Marriage Story (Noah Baumbach, 2019) - 9/10
19.09. festival About Endlessness / Om det oändliga (Roy Andersson, 2019) - 8/10
23.09. festival The Burnt Orange Heresy (Giuseppe Capotondi, 2019) - 7/10
24.09. video Mug / Twarz (Malgorzata Szumowska, 2018) - 6/10
**24.09. festival Nowhere / Nigdina (Neli Ružić. 2019) - 4/10
**24.09. festival Sons of Hypocrites / Hipokritovi sinovi (Anton Mezulić, 2019) - 5/10
**24.09. festival Grandmother / Baka (Borna Zidarić, 2019) - 8/10
***24.09. festival Nihilist (Renata Lučić, 2019) - 4/10
**24.09. festival Pluf! (Elvis Lenić, 2019) - 6/10
25.09 TV Take a Deep Breath / Diši duboko (Dragan Marinković, 2004) - 3/10
25.09. festival The Lions of Lissa / I leoni di Lissa (Nicolo Bongiorno, 2019) - 6/10
25.09. video Booksmart (Olivia Wilde, 2019) - 6/10
26.09. video The Highwaymen (John Lee Hancock, 2019) - 7/10
26.09. festival Wasp Network (Olivier Assayas, 2019) - 6/10
**26.09. festival Home for Christmas / Doma za Božić (Tomislav Đurinec, 2019) - 7/10
**26.09. festival Workers Leaving the Factory / Izlazak radnika iz tvornice (Zvonimir Rumboldt, 2018) - 7/10
**26.09. festival Arrival of a Train / Ulazak vlaka u stanicu (Zvonimir Rumboldt, 2018) - 6/10
***26.09. festival If Only Dreams Came True / Da je meni (Višnja Skorin, 2019) - 5/10
27.09. video Midsommar (Ari Aster, 2019) - 5/10
**27.09. f estival Probably Dead / Sigurno mrtvi (Ivan Grgur, 2019) - 6/10
**27.09. festival Escape Route / Mjesto za bijeg (Lucija Ana Ilijić, 2019) - 6/10
28.09. video The Silence (John R. Leonetti, 2019) - 3/10
30.09. festival Waiting for the Barbarians (Ciro Guerra, 2019) - 8/10
30.09. festival It Chapter Two (Andy Muschietti, 2019) - 5/10

The Burnt Orange Heresy

kritika objavljena na XXZ

2019.

režija: Giuseppe Capotondi

scenario: Scott B. Smith (prema romanu Charlesa Willeforda)

uloge: Claes Bang, Elizabeth Debicki, Mick Jagger, Donald Sutherland

Kako zatvoriti filmski festival čija je suština mešanje zvučnih hollywoodskih naslova koji će možda iskočiti u sezoni nagrada i "arthouse" programa, kako onog iz "mainstream" kategorije, tako i onog malo težeg i alternativnijeg? Zašto ne sa sa sasvim običnim trilerom smeštenim u svet umetnina režiranim od strane domaćeg autora koji ne demonstrira ambicije da skuplja nagrade i zadivi poslovično nepoverljive filmske kritičare, već se lako gleda. Atraktivne italijanske lokacije, atraktivni internacionalni glumci plus jedna javna ličnost iz druge sfere (engleski jezik koji se jedini govori je garancija da će film ići u međunarodnu distribuciju), priča koja glatko teče i intrigira i precizno pozicionirani obrati su sasvim dovoljni da relaksiraju i zabave.

James je ugledni likovni kritičar, ili je to makar bio dok nije počeo da se intenzivno drogira lekovima protiv bolova. Simpatičan je i elokventan, dovoljno verziran u svom poslu da može da ga obavlja bez mnogo angažmana i dovoljno snalažljiv da zna da unovči svoje ime na predavanjima koja drži turistima u Milanu. Igra ga Claes Bang, zvezda dve godine starog filma The Square na donekle sličan način, ali ipak je jasno da se radi o liku koji je originalan, a ne recikliran.

Na jednom takvom predavanju će upoznati svoju kontra-težu, američku izblajhanu učiteljicu na putovanju / klošarenju po Evropi po imenu Berenice (Elizabeth Debicki, vrlo zanimljivo sveže ime na globalnoj filmskoj sceni) koja jedina u sobi punoj naivnih turista uspeva da prepozna njegovu muljažu. Njih dvoje će otpočeti vezu koju dvoje očajnika po filmovima i inače znaju da započnu. Ali jedan poziv od ekscentričnog kolekcionara da provedu vikend na njegovom imanju menja sve i okreće film u smeru trilera.

Kolekcionar Joseph Cassidy (Mick Jagger u svom standardnom izdanju) ima ludu sreću da mu je na imanju u gostima poznati slikar Debney (Donald Sutherland, uobičajeno izvrstan) koji inače beži od javnosti. James će dobiti priliku da sa njim uradi ekskluzivni intervju sa mogućnošću da isti preraste u bestseller knjigu. Za uzvrat, međutim, mora da ga ubedi da Cassidyju proda makar jednu sliku iz svoje kasne, misteriozne faze. Ali Debney ima itekako razloga da beži od javnosti i skriva svoje radove, a Jamesa na vrlo ilegalnu akciju pokreću finansijski razlozi (preti mu bankrot u vrlo bliskoj budućnosti), a na scenu će uskoro stupiti i paranoja, a Berenicina misterioznost (i misteriozno držanje) tu nimalo ne pomaže, naprotiv...

Filmu se može dosta toga zameriti u pojedinostima, za početak od šablona skovanog po modelu Hitchcocka, pa do površnog jahanja na stereotipima o umetnicima, kritičarima i kolekcionarima. Naravno, neki obrati na kraju su predvidljivi u skladu sa žanrom, a ujedno i previše oštri da bi se održala iluzija uverljivosti, te praćeni uverljivo neprijatnim nasiljem (sa razlogom, ali ga to ne čini lakše probavljivim osetljivim gledaocima). Međutim, u celini sve to izvrsno radi posao.

Za to treba zahvaliti reditelju Giuseppeu Capotondiju, njegovoj preciznosti i verziranosti. On je uglavnom radio na televiziji (serije Suburra: Blood of Rome i Berlin Station), ali je imao i jedan bioskopski i festivalski film ranije, takođe triler koji počinje u nekom drugom ključu The Double Hour sa kojim je glumici Kseniji Rappaport omogućio da osvoji Srebrnog Lava u Veneciji 2009. godine. Njegove među-žanrovske tranzicije su glatke i čvrsto kontrolisane, Njegov drugi veliki adut je izbor glumaca i rad sa njima, gde ih precizno vođenje ne sprečava da se razmašu taman koliko treba.

Konačno, trilera o muljanju sa umetninama ima koš i još. Capotondi ovde ne pokušava da nam ponovo izmisli točak ili otkrije toplu vodu jer za time nema ni potrebe. Zato i ne treba očekivati čuda, ali za posetu bioskopu ili gledanje u kućnim uslovima u nekoj bliskoj budućnosti, ništa više i ne treba.

A Film a Week - Verdict

previously published on Asian Movie Pulse

The topic of domestic violence is usually a tricky one. Luckily, the Filipino director Raymund Ribay Gutierrez picks the right approach: the straight one for his feature debut “Verdict”. The film has just premiered at Venice, in Orizzonti competition and its universal appeal of domestic drama combined with procedural about the faulty state of the country’s bureaucracy should assure its vibrant and long festival life.

The film opens at home with Joy Santos (Max Eigenmann, quite active on the domestic film and TV scene in the recent years) and her daughter Angel (Jordhen Suan). Their evening routine is suddenly interrupted when Joy’s husband and Angel’s father Dante (Kristoffer King, also pretty prolific lately) comes back home violently drunk and angry about some miscommunication between him and Joy. As the argument gets more and more heated, he gets physically violent toward his spouse, even hitting their child who gets in between. After slashing him with a kitchen knife in an obvious act of self-defense, Joy, pretty beaten up, runs with Angel to the nearest police station.

There is no doubt that it is not the first time Joy takes a beating from her husband and it is also granted that it would not be the last, unless she does something about it. So she files the charges against her violent husband and puts him in jail, at least temporarily, while the two of them move to a safe house kind of establishment. The trial at the court of law ensues and, as it is usually the case, it is less about justice or even law per se. So the lawyer’s games of rhetorics and establishing the narrative in which the evidence and the testimonies by witnesses would or would not stand, while everything is more or less left to the judge’s frivolous interpretation.

No doubt that domestic violence is still a big thing even in the most developed parts of the world and that countries with stronger patriarchal culture face even more problems in that regard. It is usually not the matter of positive legislative that condemns any form of discrimination and abuse of (physical and let us say economic and political) power, but the one of patterns deeply rooted in culture. Most of the cases are not being reported for various reasons and even those that are processed by the police and the court are being treated as some kind of minor offenses.

Gutierrez knows it and is not shy to show it openly using the stylistic choices along the lines of cinema verite and its echoes all over the world, usually relying on long, hand-held takes done by the cinematographer Joshua Reyles and somewhat rough editing by Diego Marx Dobles. The emotional effect is maximized even before the film’s greatest trick – the smooth transition from the domestic violence drama to procedural and court thriller of sorts that also corresponds with the transition from an individual to a more universal level. The ending with a twist is also a treat that deserves to remain spoiler-free.

It is evident that Gutierrez has a good understanding with its cast and crew and that should not be an issue since he has already worked with all of them on a similarly themed short film titled “Judgement” that treats only the courtroom part of the story. In the process of converting a short to a feature film, the actors had the most work, since their characters were developed over the course of it. Both Eigenmann and King are quite compelling in their performances, without slip-ups to the territory of over-expressive melodramatic acting, although her control is visibly better than his. Luckily, they both have to interact with a number of supporting characters played by competently relatively unknown actors who serve as the perfect buffer between the two of them.

All things considered, “Verdict” is more than a film with a good cause. Its importance is multi-layered and being simply a very good film also contributes to it.

About Endlessness / Om det oändliga

kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda i na portalu Analitika

Šta možemo reći o beskonačnosti i zašto bismo o njoj uopšte govorili? Kako bi taj govor, razgovor ili solilokvij delovao iz usta nekog običnog čoveka, a kako oblikovan rečima filozofa? Šta je beskonačnost osim koncepta koji još niko nije empirijski potvrdio?
Na ova pitanja nemam odgovor, ali možda ga ima švedski sineasta Roj Anderson, ovogodišnji dobitnik venecijanskog Srebrnog lava za najbolju režiju za film „About Endlessness“ („O beskonačnosti“).
Ovaj neobični filmski autor, koji je snimio samo sedam igranih i dva dokumentarna dugometražna filma za više od 50 godina karijere, ovog puta odlučio je da nas počasti ne zloupotrebivši slobodu koju mu je naslov ostavio. Anderson o beskonačnosti nije razglabao do beskonačnosti, već je zapakovao film u zgodnih 76 minuta.
U suštini smo na poznatom terenu: nema neke priče kao takve, već pred sobom imamo seriju vinjetica koje nisu nužno povezane, ali se dodiruju aspekata iste teme. Tu je i Andersonov poslovično suvi, sarkastični skandinavski humor kojim boji uvide o beskonačnosti života i smrti.
Neki likovi pojavljuju se više puta, i to više u svojstvu gega koji se ponavlja nego kao junaci u priči s početkom i krajem. Takav je, recimo, sveštenik koji je izgubio veru u Boga, pa je ne može naći ni kod psihoterapeuta ni drugde, ali svejedno ima košmare u kojima vidi sebe kao Hrista na putu za Golgotu.
Tu je i zubar koji jednostavno nema živaca za pacijenta koji ne trpi bol a plaši se igle, pa je u jednoj od završnih scena sam u baru, okružen ljudima u prazničnom, božićnom raspoloženju. Zatim, čovek koji želi da pozdravi druga iz osnovne škole koji ga ne prepoznaje ili verovatnije ignoriše iz neznanih razloga. I duhom odsutni konobar koji u jednoj od finalnih scena sipa vino u čašu i po stolu arogantnog mladog biznismena koji mu se ranije žalio kako su mu doze premale.
Tema koja se ponavlja jeste i Drugi svetski rat. U jednoj od ranih scena vidimo razrušeni Keln sa kosturom od monumentalne gotičke katedrale, da bi se negde na pola filma pojavio i Hitler, sasvim deprimiran u bunkeru dok neprijatelj nadire. Vidimo i kolonu nacističkih vojnika koji marširaju prema sledećem odredištu - logoru u Sibiru. I oni idu u beskonačnost.
Drugi „likovi“ pojavljuju se samo u po jednoj sceni (recimo, svečano obučena devojčica koja ide na rođendansku zabavu po kiši), ali u filmu postoji još jedna konstanta koja je, pak, novina za Andersona. To je upotreba naratora. Ženski glas iz off-a najavljuje skoro svaku scenu replikom: „Videla sam čoveka koji...“ ili
„Videla sam ženu koja...“ Tako je Anderson postigao efekat filmskog ekvivalenta poezije, pa „About Endlessness“ možemo posmatrati kao nekakvu gorko-slatku poemu sačinjenu od kratkih pevanja.
Ta poetika naglašena je režiserovim karakterističnim vizuelnim stilom koji je uspostavio „Egzistencijalnom trilogijom“ koju sačinjavaju „Songs from the Second Floor“ (2000), „You, the Living“ (2007) i „A Pigeon Sat on the Branch Reflecting on Existence“ (2014) za koji je i nagrađen Zlatnim lavom u Veneciji.
Svaka scena je sjajno postavljena, a zagasite, neupadljive boje kao što su siva, smeđa, bež i blatno-zelena ovde imaju izuzetnu dubinu. Anderson insistira na statičnim kadrovima u srednjim planovima i polutotalima, a posebnu pažnju posvećuje linijama i uglovima pod kojima se one seku u kadru.
Poveznice između Andersonovog novog filma i trilogije toliko su jasne, da „About Endlessness“ možemo tumačiti kao dodatak ili čak i epilog neke vrste. Znači, još malo iste, kaleidoskopske slike beskonačne ljudske egzistencije, sa dodatkom vremena, autorskog iskustva i filozofske dubine. A to uopšte nije loše, naprotiv.

Marriage Story

kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda i na portalu Analitika

Reče neko, verovatno neki vickasti aforističar, da je u ljubavi i u ratu sve dozvoljeno. Nije. Ni sa legalne, ni sa etičke strane. Zato i imamo zakone i međunarodne konvencije, kao i sudove, redovne i specijalne. Ali, to nije baš tema drame „Marriage Story“ koju je napisao i režirao Noa Baumbah.
Postoji, međutim, jedna teritorija koja spaja ljubav i rat. To je razvod. On svakako ima korene u braku, a bračna zajednica, nadamo se, u ljubavi. Razvod je, međutim, i poslednja faza propasti ili eutanazija braka ako dotičnom nije suđeno da preživi, pa stoga nalikuje ratu.
Dve strane tada imaju sukobljene interese, a po pravilu i bojno polje na kojem se suočavaju - sudnicu, a pre toga kojekakve terapeutske i medijatorske ordinacije i kancelarije. Takođe, kao i u ratu, u razvodu nema apsolutnih pobednika, ali i te kako ima žrtava.
Razvod košta novca (cela grana pravne industrije luksuzno živi od ovih parnica), ali i živaca, psihičke stabilnosti, odnosa sa vlastitom okolinom. I to plaćaju obe strane, kao i oni koji se između njih nađu: zajednički poznanici i prijatelji, familija, a naročito deca nad kojom je starateljstvo ultimativni „plen“.
Baumbah i te kako zna o čemu priča i kao svedok i kao učesnik u brakorazvodnoj parnici. Njegov „Marriage Story“, najbolji takmičarski naslov sa ovogodišnjeg Venecijanskog filmskog festivala, unekoliko je zasnovan na njegovim iskustvima tokom dugotrajnog i mukotrpnog trogodišnjeg razvoda od glumice Dženifer Džejson Li. Pritom, Baumbah je pre toga slavu stekao i iz striktno „mumblecore“ okvira iskočio filmom „The Squid and the Whale“ (2005) u kojem je iz dečje perspektive oslikao razvod svojih roditelja.
Ovaj režiser i scenarista i inače studira međuljudske veze, romantične i porodične, a naročito njihova odumiranja i raspadanja. To je demonstrirao fantastičnim nizom filmova, od „Frances Ha“ (2012), preko „While We're Young“ (2014) i „Mistress America“ (2015), do još jednog Netfliksovog naslova „The Meyerowitz Stories (New and Selected)“ (2017). Imajući u vidu kvalitet ovih ostvarenja, možemo bez bojazni govoriti da pred sobom imamo autora koji kanališe energiju i humor Vudija Alena iz najbolje, zrele faze skoncentrisane oko filmova „Annie Hall“ i „Manhattan“. I to uz dodatak istinske intelektualnosti, nasuprot Alenovoj često vrlo simpatičnoj, ali svakako veštačkoj pozi.

„Marriage Story“ počinje kao razigrana i topla romantična komedija. Prvo Čarli (Adam Drajver, Baumbahov „kućni“ glumac) kao narator izlaže zašto je Nikol (lepa i senzualna Skarlet Johanson) sjajna osoba, ali nabraja i njene mane sa kojima je, dakako, spreman da živi. Onda reč preuzima ona. Nikol govori isto, šta obožava u vezi sa Čarlijem, a šta je nervira do stanja izbezumljenosti. Nakon dve montažne sekvence shvatamo da su njih dvoje na terapiji za parove i da nešto tu istinski ne štima.
Nikol i Čarli se bez daljnjeg vole, žive zajedno, imaju sina osnovca Henrija (Azi Robertson), a čak su i karijerno povezani. Ona je glumačka zvezda u Čarlijevoj of-Brodvej pozorišnoj trupi, a on je reditelj koji u uskim krugovima uživa status genija. Trupa je upravo dobila sredstva za komercijalniji projekat, ali je Nikol rešena i da još jednom pokuša da oživi glumačku karijeru na ekranima (u mladosti je bila zvezda jedne tinejdžerske seksualne komedije). Pritom, želi da to proba u rodnom gradu Los Anđelesu, što pomalo vređa Čarlijev njujorški ponos.
Njih dvoje su prolazili kroz krize i ranije. Toliko, da se članovi trupe (tu je najprominentniji Volas Šon - veteran njujorškog teatra, filmova Vudija Alena i fokalna tačka u Malovom remek-delu „My Dinner With Andre“ koji, opet, igra varijaciju samog sebe) pitaju da li se ovog puta stvarno rastaju. Odgovor jeste potvrdan, iako bi Čarli želeo da veruje da je Nikolina TV ekskurzija (snimanje pilot epizode serije) samo prolazna faza. Bitno je da su oboje odlučni da sve reše civilizovano, dogovorom, bez advokata.
To neće biti moguće jednom kad ih „industrija razvoda“ uzme pod svoje. Prvo će se Nikol naoružati advokaticom Norom (izuzetna Lora Dern) koja oštroumnost u pravnim pitanjima kombinuje sa ljigavim šarmom self-help gurua. Onda će i Čarli pribaviti advokata, prvo „ajkulu“ koju u svom maniru igra Rej Liota, a onda razumnog i smirenog starijeg gospodina sklonog kompromisu kojeg je vlastito iskustvo izučilo (Alan Alda).
Primarni ulog nisu finansije (oboje zarađuju dobro), već zajedničko starateljstvo nad Henrijem. Bitni su im „procenti“ - koliko će vremena i praznika provoditi s kime, kao i to gde će živeti, u Njujorku ili u Los Anđelesu.
Razlike između gradova koje Nikol i Čarli potenciraju zapravo i nisu tolike. Svode se na „prostor“ kojeg na zapadnoj obali ima, a na istočnoj nema, što Baumbah u scenariju, ali i preciznom režijom pretvara u štos koji se ponavlja zarad humornog i emocionalnog efekta. Razlika se potencira jednako suptilno i u fotografiji sjajnog Robija Rajana („American Honey“, „The Favourite“). Metropole su oslikane različitim nijansama, ali tu ništa nije „nacrtano“ ili prenaglašeno.
Baumbah se ipak fokusira na nešto drugo: na odnose likova koji se menjaju ili se čak gase, ali i na njihovu individualnu psihu. Da, Čarli i Nikol se razvode i drugačije se ponašaju jedno prema drugom. Ali, ne samo zbog saveta advokata, nego i zato što njihove postupke u velikoj meri diktira povređeni ponos. Takođe, kako vreme protiče i situacija postaje sve stresnija, postaju sve svadljiviji, depresivniji.

Ali, posledice razvoda snose i drugi. Recimo, Nikolina familija (Džuli Hagerti koja igra njenu majku i Merit Viver u ulozi sestre Kesi) skoro po direktivi menja ponašanje prema Čarliju od prijateljskog do hladno suzdržanog. Najviše je na udaru Henri i njegov odnos sa uglavnom odsutnim ocem.
Da, deca se ljute na roditelje koji su ih „izdali“, a odrasli se ne snalaze uvek u novim sredinama i životnim okolnostima, a sitničavost i insistiranje na pukoj formi tu samo odmaže. Posebno je zanimljiva Baumbahova odluka da Henrija oslika kao ne naročito simpatično, nezainteresovano dete čiji intelekt propada usled toga što je fokus roditelja negde drugde. Mali Azi Robertson ga igra savršeno, naravno, uz Baumbahovo sjajno usmeravanje.
Briljiraju i Adam Drajver i Skarlet Johanson. Drajver poznaje Baumbahov način rada i inače se sjajno snalazi u ulogama naoko smetenih, ali zapravo izuzetno samoljubivih ljudi, što ovde podiže na novi nivo sa nijansom sete i nervnog rastrojstva. Skarlet Johanson, inače zavodljiva i taktilna, u ovoj drami ima i dozu integriteta koji dolazi s godinama i iskustvom, pa je njena Nikol i proračunata, i ranjiva, i proračunato ranjiva, ali i osvetoljubiva.
Kako se priča završava? Jedino kako je moguće, ali to nije ni bitno. Bitan je proces i važne su posledice. U tome Baumbah pomalo drži Čarlijevu stranu, ali ne navija za njega na način na koji je Robert Benton to radio za svog glavnog junaka u temeljnoj drami o razvodu i starateljstvu „Kramer vs Kramer“ (1979).
To je ujedno i jedna od dve sitne mane ovog filma. Autor nije mogao da se otrgne izazovu autobiografskog, iako je istražujući temu išao na konsultacije sa advokatima, psihoterapeutima, moderatorima i ostalim angažovanim u, cinici bi rekli, rastućoj industriji razvoda.
Drugi nedostatak filma je njegovo trajanje. Od 135 bi se komotno moglo „ošišati“ nekih 15 ili 20 minuta repeticija i praznog hoda. Opet, i pored toga što nije savršen, „Marriage Story“ će uveliko obeležiti ovu filmsku godinu. Baumbah je letvicu postavio prilično visoko za neke druge autore koji će se u budućnosti baviti razvodom na velikom platnu.

The Painted Bird

kritika objavljena na XXZ

2019.

scenario i režija: Václav Marhoul (prema istoimenom romanu Jerzyja Kosinskog)

uloge: Petr Kotlar, Udo Kier, Stellan Skarsgard, Barry Pepper, Julian Sands, Harvey Keitel, Lech Dyblik, Aleksej Kravčenko, Julia Valentova, Ala Salkova

Rat je sranje i donosi razaranje u materijalnom i emotivnom smislu. To znamo vrlo dobro, kako iz novije krvave istorije, tako i iz one malo dalje. Uostalom, u našim se krajevima još Drugi svetski rat, taj titanski udar na ljudskost, još uvek nije završio kako treba, a budale su još uvek spremne da svode stare račune. Zbog toga će The Painted Bird, najkontroverzniji film sa ovogodišnje Mostre, ta hronika patnje neimenovanog jevrejskog dečaka širom ratom razorene Istočne Evrope, na Balkanu biti itekako aktuelan, ali je pitanje donosi li film nešto novo osim inflacije nasilja, patnje i sadizma.

Koren svega, ili makar većine toga, leži u izvornom romanu poljskog pisca Jerzyja Kosinskog za koji je jedno vreme važila etiketa autobiografskog. Nakon što je ta teza pobijena ne samo u smislu autentičnosti piščevog iskustva, već i u smislu autentičnosti njegovog pisanja (poglavlja iz knjige su navodno prepisana iz priča raznih poljskih pisaca). Bilo da su ti navodi tačni ili ne, knjiga je očigledni kompozit složen u formu pikarskog ili bildungsromana. Reditelj Václav Marhoul je, međutim, izjavio kako ga ne zanima autentičnost navoda, već autentičnost iskustva. 

Nevolja je, pak, višestruka, bilo da se iskustva i navodi mogu odvojiti ili ne, a ako se ipak mogu - sa kojom namerom i namenom. Poznata nam je suština rata. Poznato nam je da se u ratu ljudi pokazuju u svom najgorem, najogoljenijem i najodvratnijem izdanju. Poznat nam je sadizam i sklonost ka razaranju na svim stranama, kao i to da nasilje rađa nasilje. Poznat nam je i duboko ukorenjeni antisemitizam u ruralnim istočnoevropskim društvima koji je sa nacističkom okupacijom samo dobio administrativnu podlogu. Ima li tu nečeg novog, neviđanog i, dalje od čisto grafičkog nivoa, istinski provokativnog?

U suštini, imamo dečaka (Petr Kotlar) koji se potuca od nemila do nedraga po jedinstvenom prostoru okupirane i ratom razorene Istočne Evrope. Upoznajemo ga u nimalo zavidnoj situaciji, na selu i na udaru drugih seoskih dečaka zbog svog etničkog, odnosno verskog porekla. Oni će bez griže savesti njega namlatiti i ubiti njegovog ljubimca. Ako je za utehu, makar ima krov nad glavom i topli obrok kod žene koja insistira da je zove "tetka", a koja možda i nije u rodu s njim. Kad tetka umre u snu, a dečak slučajno zapali kuću, ostaje i bez to malo sigurnosti. 

U susednom selu ga prodaju veštici kao demona da joj posluži kao pomoćnik u lečenju sujevernih seljana. Ona će ga odbaciti kada se razboli, pa će završiti u kući kod sadistički nastrojenog mlinara (Udo Kier u ulozi koja je suviše "zla" čak i za njegove B-filmske standarde) koji svom pomoćniku vadi oči kašikom kada pomisli da se ovaj zagledao u njegovu (postariju) ženu. Nakon toga sledi poglavlje sa Lekhom (Lech Dyblik), čovekom koji iz zabave farba pticama krila i pušta ih u nebo samo da ih jato drugih rastrglo (eto naslova, a eto i metafore za dečakovu sudbinu!)

Mučenje tu ne staje: dečak će do kraja filma biti zarobljen, ali i pušten od strane "dobrog naciste" (Stellan Skarsgard), pod svoje će ga uzeti dobronamerni sveštenik (Harvey Keitel, svojevrsna kontra-teža liku koji je isti glumac igrao u filmu Bad Lieutenant Abela Ferare), a završiće i kod pedofila (Julian Sands) i kod mlade nimfomanke (Valentova) pre nego što se domogne sovjetske vojske i vojnog sirotišta. Za sve to vreme on govori vrlo retko, ali upija nasilje oko sebe što ga čini čvršćim, zapravo više otupelim nego spremnim da se efikasno odupre. On svedoči gadosti, sadizmu, nasilju, zoofiliji, pedofiliji, bivajući ili nemi svedok ili direktna žrtva. Sa njim, svemu tome svedočimo i mi i to na, ako ne eksplicitan, onda barem jasno sugerisan način u razlivenim sivim tonovima analogne fotografije Vladimira Smutnog u širom, Cinemascope formatu.

Gadost za gadost i patnja za patnju, glavni problem filma je što smo istim zatrpavani i pretrpavani od početka sa nikakvim ili minimalnim varijacijama na temu, gradacijom ili izgradnjom makar protagoniste, ako su već svi drugi zacementirani u svojoj datosti. Prava je šteta što je film, zapravo, u svojoj prvoj trećini (od ukupno blizu tri sata trajanja) nudio mogućnost da zapravo krene u nekom drugom smeru. Ma, u nekom smeru, makar kakvom. Ovako je Václav Marhoul, inače glumac po osnovnoj vokaciji i autor zanimljivog ratnog spektakla Torbuk, postigao kontra-efekat i anestezirao nas na patnju na sličan način na koji je i protagonista anesteziran, u procesu pritom trošeći glumce, i mladog, talentovanog Kotlara pred kojim je možda i svetla budućnost, ali i internacionalna velika imena čiji su glasovi prekriveni sinhronizacijom upitnog kvaliteta.

Paralele sa drugim naslovima se mogu povući jer je svaki filmofil pogledao i Ivan's Childhood Andreja Tarkovskog i Come and See Elema Klimova koji se bave sličnom temom iz slične, dečije perspektive. I tu ima brutalnosti, ali ima i poezije i smisla. Po nivou gadosti kojom nas Marhoul zasipa, The Painted Bird kao da pokušava da se približi šampionima kategorije, testamentarnom filmu Alekseja Germana It's Hard to Be a God i Pasolinijevom remek-delu Salo, or 120 Days of Sodom, ali bez poente van one banalno-prvoloptaške. To sve čini The Painted Bird redundantnim filmom i koskom koja je bačena festivalskoj publici da se gloži. Daleko od toga da je jedini film te vrste (znamo koji su uobičajeni sumnjivci), ali svejedno boli potrošiti tri sata vremena na tako nešto.

A Film a Week - The Truth / La vérité

previously published on Asian Movie Pulse

Hirokazu Kore-eda is without a doubt the leading name of contemporary Japanese cinema and one of the finest filmmakers on the global level. Last year's triumph in Cannes with "Shoplifters" could be seen as the crown of his auteur career so far, so he decided to take a leap forward, into the unknown with his first film made outside of Japan and Japanese context. "The Truth2, realized through French-Japanese co-production was selected to open this year's edition of Venice.

Both of the decisions, the filmmaker's one to make a new film (in a foreign country and in the language he does not speak, for that matter) in a quick succession, and the festival's one to give it such an honourable spot in the programme feel a bit rushed. "The Truth" is still a debut of sorts, and it shows, it is far more French than Japanese in the terms of the story, cast and crew, so the director had to face some substantial contextual trouble, it is far from the standards Koreeda set himself with brilliant works such as "Like Father Like Son" and "Shoplifters". Let us just say that the transition was not so smooth...

Like it is the case with the most of Koreeda's films, the principal topic here is familial dysfunction, but, unlike his grounded, down-to-Earth Japanese films, the family here is quite bourgeois and devoid of the proper, real-world problems. It is lead by the matriarch Fabienne (Catherine Deneuve), a diva-type of actress whose career is slowly coming to an end due to her age. Her newest project is the memoir book she is about to publish and promote, while at the same time she is about to co-star in a ridiculous science fiction melodrama movie with a young and aspiring actress who might just take the "best actress" throne Fabienne sees belonging to herself only.

That is the reason for the visit from her screenwriter daughter Lumir (Juliette Binoche) whose task is both to read and amend the memoir and to support her mother in preparations for her part, her American husband Hank (Ethan Hawke) who battles the alcohol addiction and their daughter Charlotte. A lot of old animosities and family secrets are about to come to light over the course of several days or maybe a couple of weeks. And the ones regarding the late person named Sarah and her role as Fabienne's "frenemy" rival and Lumir's maternal figure might be the most dangerous ones.

Unlike Kore-eda's Japanese films, originality is not exactly the name of the game here, since this plot summary looks pretty much like any standard-issue French bourgeois family drama. Sure, family secrets and dealing with them kinda runs through all of his opus, but the setting, the approach and everything else feels like something from another world. That world is obviously a bit strange to Kore-eda, so he insists on things he has probably seen in a number of French films, like gatherings, house visits and shared meals, attempts at humour that are more charming than actually funny (except when he goes meta at several moments) and a dash of melodrama.

The dialogue feels clunky most of the time and translated (which actually is, Léa Le Dimna gets the screenwriting credit for adaptation) all the time. Kore-eda's approach to directing is a bit too discreet, so it blurs his actual intentions with this film. His own editing, which is neither dynamic nor meditative in pace does not help either. The film certainly has its moments of great fun, but most of them are revolving around the movie Fabienne is shooting, and we do not get enough of them. Visually, "The Truth" is more than satisfying film, mostly due to cinematography by Eric Gautier who shoots the whole thing in natural-appearing colours and from interesting angles.

One could argue "The Truth" is, at first place, the actors' film. It is not the case, and the actors here are not the ones to take the blame. Simply put, the characters here are typical, more stereotypical than archetypical and, apart from Catherine Deneuve who can play parts like this one even while sleeping, most of the cast has nothing substantial to do. Certainly, it is fun to watch the veteran French actress having her diva show, but it is a shame that Juliette Binoche is relegated to the thankless role of the mousy daughter, while Ethan Hawke recycles his "an American in Paris" role from Richard Linklater / Julie Delpy films.

All things considered, "The Truth" plays out and feels like yet another French film, quite an average one. It seems like Hirokazu Kore-eda got lost in translation with it and there is no deeper truth to it.

The Laundromat

kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda i na portalu Analitika

Da je pameti kao što nije, „Panamski papiri“ bili bi otkriće veka i tačka od koje više ništa neće biti isto. Nažalost, sva je prilika da je šansa da se izborimo sa korupcijom na globalnom nivou nepovratno propuštena. Zbog čega je to tako, ostaje nam da se pitamo, ali narodu su generalno, naročito filmadžijama i dokumentaristima, očito mnogo zanimljivije istorijske ličnosti, krunisane glave, zvezde iz ove ili one industrije zabave, leteći ljudi u ogrtačima, tinejdžerske anksioze, ratovi, prirodne katastrofe i teorije zavere, na primer.

Novac je dosadan (osim kada bi ga trebalo trošiti), njegovi tokovi su komplikovani i dave. Ekonomija je takođe po definiciji dosadna sa papirima koji su puni nekih brojeva za koje je potrebna diploma ne bi li se rastumačili. Zbog toga su svoje, što dokumentarne, što igrane hagiografije dobili i Edvard Snouden i Džulijan Asanž, bez obzira na to koliko su nakon „herojskih“ dela napravili gadosti i trulih kompromisa kako bi zadovoljili nove gazde.

S druge strane, afera koja se bavi nečim supstancijalnim, našim i tuđim novcem zbog čijeg skrivanja propadaju škole, bolnice i putevi - nestala je iz medija jednom kada su dva advokata iz panamske firme Mosak-Fonseka završili u zatvoru. Seća li se uopšte još neko te dvojice - Jirgena Mosaka i Ramona Fonseke?

Ispada da ih se Stiven Soderberg ipak seća - i na tome mu možemo i moramo biti zahvalni. Njegov „The Laundromat“ (naslov označava javnu perionicu veša, odnosno veš mašinu koja radi na žetone, s tim da se ovde, logično, radi o pranju novca), premijerno prikazan na ovogodišnjoj Mostri, jeste filmsko delo vredno pažnje i kada je reč o odabiru teme i kada govorimo o razigranoj realizaciji.

Soderberg je sam po sebi raznovrstan autor koji ume da se dohvati svega i svačega žanrovski, stilski, tematski i budžetski. Može se reći da pred sobom imamo jednog od najagilnijih i najraznovrsnijih filmskih stvaralaca modernog doba, ma koliko mu filmovi diljem karijere bili neujednačenog kvaliteta. Njegova ostvarenja, s druge strane, često odišu ljudskošću, odnosno potrebom da se u svakoj ili iza svake priče kriju stvarni ljudi. Nekada je to direktno, kao u drami „Erin Brockovich“ (2000), nekada filozofski kao u rimejku „Solarisa“ (2002), nekada implicitno iskazano kroz humor kao u „Ocean's“ trilogiji i „Logan Lucky“ (2017).

U filmu „The Laundromat“, balansirajući između smrtno ozbiljne teme i pomalo brehtovskog pristupa koji je angažovan, i što da ne - povremeno humoran, Soderberg ispituje stvarne ili fiktivne (ali zbog toga ne manje verovatna) osobe na različitim stranama afere.

Prvo upoznajemo Mosaka (Geri Oldman koji pomalo karikira nemački akcenat) u funkciji naratora koji nam slikovito objašnjava poreklo novca kao merila vrednosti i sredstva plaćanja koristeći se kravama i bananama kao primerima zašto trampa nije uvek moguća. Uvek upadljivo obučen, bilo da je reč o plažnom kostimu ili smokingu, on se šeta po peščari, da bi nakon pronalaska bankarstva ušetao u koktel bar gde žurka počinje i gde mu se pridružuje Fonseka (Antonio Banderas u tipičnoj roli latino muškarčine).

Ljudska priča, međutim, počinje u stvarnom svetu, daleko od malopre opisanog vanvremenskog imaginarijuma. Elen Martin (Meril Strip u jednoj i najvećoj od nekoliko uloga ovde, ali da ne kvarimo užitak) i njen suprug (Džejms Kromvel) odlaze na krstarenje po jezeru sa prijateljima. Divan jesenji dan odjednom se pretvara u košmar kada naleti nevreme, brod potone, a Elen ostane udovica.

Ispada da je brod bio osiguran u prevarantskoj, fantomskoj osiguravajućoj kući čiji je vlasnik završio u zatvoru, a novac na ofšor računu negde na Karibima. U prevodu, na ime osiguranja ne mogu da se naplate ni porodična firma koja je organizovala krstarenje, ni Elen i drugi ožalošćeni koji su izgubili najmilije.

Dodatni udarac za Elen biće i to što će stan koji je kaparisala u Las Vegasu, gde je htela da provede penziju, biti prodat tajnovitom kupcu sa ofšor računom na istom mestu. To će je pokrenuti u akciju ispitivanja, istraživanja i praćenja novčanih tokova, a ispod površine naizgled mirne vode će otkriti ledeni breg mahinacija koje možda tehnički nisu ilegalne, ali su svakako duboko amoralne.

Mosak i Fonseka nisu baš birali klijente, kao ni podizvođače radova u svojoj velikoj finansijskoj shemi. Nije ih bilo briga peru li novac preko limitirano sposobnih zaposlenika kao što je bigamista Bonkemper (Džefri Rajt)... I to novac koji je pripadao narko-kartelu, trgovcima organima, korumpiranim političarima ili običnim „poštenim“ biznismenima kojima se više isplatilo da plate uslugu otvaranja računa i fiktivne kompanije njima dvojici nego da plate porez u sopstvenoj zemlji.

Ono što sledi su uglavnom primeri dati u segmentima, naslovljenim poglavljima između kojih se Mosak i Fonseka pojavljuju kao naratori koji objašnjavaju iskorišćeni mehanizam. Tu ima duhovitih, ali i potresnih momenata, a u epizodnim ulogama ćemo prepoznati plejadu internacionalnih glumaca poput Šeron Stoun, Matijasa Šenaertsa, Aleksa Petifera, Vila Fortea i drugih.

U smislu tretmana materijala, asocijacija je sasvim jasna: Adam Mekej i njegova stara majstorija od filma na sličnu temu (anatomija krize nekretnina i finansijske krize) „The Big Short“ (2015). Čini se da je to svesna Soderbergova odluka: iako će „The Laundromat“ dobijati packe zbog manjka originalnosti, verovatno nije postojao bolji način da se od priče o finansijama i komplikovanim prevarama načini pitak i zabavan film, a da se ipak njegov sadržaj ne „poglupi“ do kraja.

Ovaj film se, međutim, iskupljuje time što je struktura likova preglednija, a priča linearnija i fokusiranija. Odnosno, tačno se zna ko ima epizodnu funkciju u jednom od oglednih primera, ko pripada glavnom toku, a ko je narator. Možda nećemo dobiti Margo Robi u kadi, Selenu Gomez u kazinu ili pokojnog Entonija Burdena u kuhinji, ali će se zato Geri Oldman i Meril Strip žestoko potruditi da nas zabave i nasmeju do suza.

Kao što inače običava, Soderberg je sam sebi bio direktor fotografije i montažer potpisan pseudonimima. To ima i prednosti i nedostataka. Soderberg je, bez sumnje, izuzetno vičan zanatlija. Ima odlične instinkte da pronađe prave uglove da bi postigao maksimalni učinak i potpuno iskoristio potencijal izuzetno dizajnirane scenografije, a osećaj za ritam i dramatiku mu je istančan. Kada je reč o poslednjem, sjajno se poslužio muzikom irskog kompozitora Dejvida Holmsa. Stoga, kada se sve sabere, „The Laundromat“ može da se smatra prilično ispoliranim delom.

Ono što je problematično jeste Soderbergova u poslednje vreme religijska vernost mobilnom telefonu (u pitanju je ajfon, ali sada već i nema tolike razlike) kao uređaju za snimanje. Dotična sprava, međutim, zahteva „Mandušića Vuka“, odnosno Šona Bejkera („Tangerines“, „The Florida Project“) i poseban set anamorfnih objektiva da bi mogao da se približi nivou onoga što snima prava filmska kamera, analogna ili digitalna. Soderberg ipak ne uspeva da kao direktor fotografije uhvati svu tu dizajnersku raskoš.

Većini gledalaca ovo, međutim, neće ni najmanje smetati zbog toga što govorimo o Netfliksovoj produkciji. Film će kao takav biti distribuiran uglavnom po kućnim platformama od 18. oktobra. Do tada će „The Laundromat“ završiti festivalsku mini-turneju (Toronto, Cirih, San Sebastijan) i reda radi 27. septembra zaigrati i u američkim bioskopima... Zlu ne trebalo u sezoni nagrada u kojoj neće biti bez šansi makar za nominacije, ako se filmske institucije zažele nečeg ozbiljnog, a ipak dovoljno razigranog i pitkog.

Guest of Honour

kritika objavljena na XXZ

2019.

scenario i režija: Atom Egoyan

uloge: David Thewlis, Laysla De Oliveira, Luke Wilson, Tennille Read, Rossif Sutherland, Gage Munroe, Sochi Fried

Treba prihvatiti da heroji nekih prošlih vremena u ovim našim nisu nužno u istoj snazi i istoj formi. Opet, je li to razlog da ih otpišemo? Dugujemo li im ipak nešto, makar taj jedan skeptični pogled? Ili ćemo ih po inerciji popljuvati baš onako kako su ih festivali po inerciji uvrstili u zvanične konkurencije, priželjkivati im skoru penziju i uskratiti šansu za iskupljenje.

Atom Egoyan je tako "sahranjivan" najmanje četiri puta pre ovog, još od Chloe (2009) koja je bio "šav na šav" prerada i rekontekstualizacija francuskog trilera. Istini za volju, Devil's Knot (2013) i The Captive (2014) su bili loši i promašeni svaki na svoj način i svaki iz svog razloga. Inercija se unekoliko nastavila i sa Remember (2015) koji je funkcionisao i pored odveć hrabre premise i povremenih logičkih vratolomija, i to samo zbog važnih tema (Holokausta i neumitne starosti), nego i zbog jednostavne elegancije u režiji. Ali nekim mojim kolegama to očito nije bilo dovoljno da vrate veru u Egoyana i njegovu karijeru.

Jednako tako, većina će se povoditi za svojim predosećajima (ili predrasudama) i sada, u primeru filma Guest of Honour. Neki su već požurili da vežbaju svoj humor na očekivanim mestima i nalepe mu etiketu "atomske bombe" i da Egoyanu očitaju bukvicu za to što (neuspešno) reciklira svoje najbolje naslove, one večite iz 90-ih kao što su Exotica (1994) i The Sweet Hereafter (1997). I zaista, Egoyan se ovde bavi svojim standardnim temama, odnosno temama kojima se uvek kroz svoje filmove bavio, a to su otuđenost u okviru porodice, duboko skrivene tajne koje isplivavaju na površinu i tragedije koje udaraju svom silinom. I to čini pomoću vrlo rizičnih dramaturških postupaka (priče u pričama, flashbackovi u flashbackovima kroz četiri vremenske linije), oslanjajući se na vrlo klimavu logiku i često plešući na rubu patetike, ali to ne znači da je Guest of Honour automatski loš film. Jer ako neko ume da se snađe u tim situacijama, onda je to Atom Egoyan.

Film počinje u, hajdemo reći, sadašnjosti u kojoj Veronica (De Oliveira) razgovara sa inteligentnim, modernim sveštenikom Gregom (Wilson) o tome šta bi ovaj mogao reći u svom govoru na sahrani njenog oca Jima (Thewlis), sanitarnog inspektora koji je, kako ona kaže "u životu napravio više sumnjivih izbora".

Jim je verovatno čovek sa tajnom, ali je to i Veronica. Ona je, naime, nedavno izašla iz zatvora gde je bila zbog toga što je navodno zloupotrebila svoj položaj kao učiteljica muzike i zavela svog učenika. Jasno, reč je o nameštaljci koju je izveo nezadovoljni, povređeni i ljubomorni vozač školskog autobusa na izletu, Mike (Sutherland), ali čudno je to da Veronica nije insistirala na svojoj nevinosti, već je oberučke prihvatila robiju želeći da se iskupi za nešto sasvim drugo u prošlosti, za šta se oseća odgovornom.

Opet, taj incident iz prošlosti nas vraća na njenu umiruću majku (Read), oca i njenu prvu učiteljicu muzike Aliciju (Fried), na ljubavni trougao i tragediju koja je usledila i koja se prenosi i ponavlja kroz ceo njen život. Iako se Veronica tu čini kao centralni lik i lik sa najvećim emocionalnim prtljagom, ipak je Jim taj koji mora i želi da popravi odnos sa kćerkom kroz tačke zapleta koje uključuju zečeve (u različitim fukcijama i stanjima, od živih ljubimaca do egzotičnih kulinarskih specijaliteta i amajlija), bivše naciste i tradicionalnu jermensku proslavu diplome.

Zvuči bizarno i jeste bizarno, posebno kada se uzme u obzir da Egoyan neretko konstruiše scene bez nekog naročitog upliva u narativ, ali koje znaju biti dvostruko manipulativne. Sa jedne strane, one služe da proizvedu emocionalni efekat (naročito uz neoklasičnu muzičku pratnju Mychaela Danne sa kojim Egoyan često sarađuje), dok su, sa druge, tu da pokažu da je Egoyan autor velikog kalibra i izuzetne veštine. Kako drugačije objasniti ono insistiranje na "staklenim orguljama" (improvizovani instrument koji se svira tako što se ruke pomeraju izan različitih čaša), kao i "pumpanje" misterije i apsurda kroz ceo film.

Takođe, ma šta on stavio pred svoje glumce kao zadatak i ma koliko to bizarno bilo, on je reditelj koji je sposoban da ih kroz to vodi, pa bili oni cenjeni i uvažavani kao Thewlis koji je izuzetan i u sasvim konfekcijskim filmovima gde ima relativno malo prostora da briljira, ili tek nadolazeći kao Laysla De Oliveira koja je do sada radila uglavnom na televiziji. Čak mu se i kocka sa "castigom" iskusnog indie glumca i po pravilu suptilnog komičara Lukea Wilsona van uobičajenog tipa sasvim isplatila.

Ono što se kao zaključak može izvesti je da je Guest of Honour, bizarnostima uprkos (ili baš zbog njih) krunski dokaz da Egoyan nije za staro gvožđe, čak daleko od toga. On sa ovim filmom uspeva da spoji misteriju i melodramu i da u tome ide do kraja i ostane zabavan. Guest of Honour je koska koju je bacio kritičarima koji će je spremno zagristi mešajući njegovu auto-ironiju sa auto-parodijom i auto-reciklažom. Mi koji smo spremni da oprostimo ćemo uživati u nečemu tako suludom.

A Film a Week - Parasite / Gisaengchung

previously published on Asian Movie Pulse

Judging by the taste of A list film festivals juries, Asian cinema is taking the lead on the world scale. Last year at Cannes, two of the most lauded films were Palme d'Or winner "Shoplifters" by Hirokazu Koreeda and "Burning" by Lee Chang-dong. Interestingly, both were examining class conflict in a divided society with deep rifts between the haves and have nots. There are obvious parallels to be drawn between this year's Palme laureate, Bong Joon-ho's "Parasite" and both of the aforementioned films so we could debate on a trend of sorts, where the approach of art house drama or more genre-oriented is just a matter of taste. We were lucky enough to finally catch the "Parasite" (no pun intended, or just a little a bit...) at Sarajevo's impressive and impressively full open air stage.

Like in "Shoplifters", here we also have a family (only this time biological) of four (mom, dad and their adult son and daughter) living on the fringes of society in a basement apartment where the only window is being regularly pissed on by a passing drunk. Their current gig is folding pizza boxes for pocket money and their favourite past-time is searching for an open Wi-Fi signal that could be there lifeline for finding more and better gigs in a harsh economy. However, their luck is about to change when the son's student friend comes with the "lucky charm" in the form of a large stone and the news that he is leaving country and willing to let his English tutoring gig to him.

So, Kim Ki-woo (Choi Woo-sik), who has already pulled entrance exam scams for the college kids, gets his job teaching the insecure teenage girl from a rich family Park Da-hye (Jung Ji-so), and an anglicized name Kevin to go with it. When he meets her younger brother Da-song (Jung Hyun-jun) who might be somewhere on the spectre, he "accidentally" thinks of "a friend of a friend" named Jessica who is an exclusive art therapist. Jessica is, of course, his sister Ki-jung (Park So-dam), a skilled Photoshop forger and a fast learner who gets to impress the Park family matriarch, nice but hopelessly gullible Yeon-kyo (Jo Yeo-jeong), with one night of internet studying. Soon enough, the Kim family kids pull the scam to get their parents, father Ki-taek (Song Kang-ho) and mother Chung-sook (Jang Hye-jin) employed at the Parks' household as a driver and a housemaid respectively.

With such a simple-minded mother and largely absent successful businessman of a father Dong-ik (Lee Sun-kyun), the Parks stand no chance against our very sympathetic infiltrators. Well, until one rainy night when the rich family takes the camping trip, the old housemaid returns to the house to "pick something up" and the secret about something or somebody being locked in the basement of a modern posh villa comes to light...

Dramaturgically speaking, every detail is in place and all of them get a pay-off that is usually brilliant thanks to the airtight script penned by the director and his "Okja" assistant director Han Jin-won. Countless tomes of theoretical analysis and anthropological studies of class system could be written just about the smell as the source of the plot mechanics, the use of elements, the topography of the locations used or the use of high culture alone. Remarks like Mr Park's theory about the people riding the metro that all wear the same odour, Mr Kim's honest piece of wisdom that he would be as nice as the Parks if he were born to be rich or the impersonation of a North Korean state television speaker are both being played for laughs, but also providing a deeper insight about the patterns of thinking differing between the classes. Also, it is worth noting that the script is quite nuanced in the terms of treatment of the characters from the both side of social spectre - even though we can cheer for the Kims while they are "relieving" the rich from the burden of their money, we are well aware that their crime is not a victimless one, as they are ruthlessly and efficiently removing the common, working-class people that find themselves on their way, while we can also feel some sympathy for the Parks because they are actually nice and friendly people.

Direction-wise, Bong Joon-ho has already proven as a master, both as a craftsman on the level of Hitchcock and Spielberg he relies on here especially as the nerve-wrecking tension builds up towards the bloody climax near the end, and as a creative genius ready to turn the genre conventions around and to make some of his own in order to deliver a one-of-a-kind film. His transitions from genre to genre, covering basically everything from pitch-black, but still hilarious comedy to classical literature level of tragedy (there are some nods to Dostoyevski and Kafka weaved into the film's coda), with a nail-biting chiller and the occasional outbursts of perfectly choreographed gory violence in between.

But, actually we could expect all that from a man who gave us the Korean New Wave genre-defining pleasures like "Memoirs of a Murder", "The Host" and "Mother", as well as the passionate social parables in his international career titles "Snowpiercer" and "Okja". In "Parasite" he takes the chosen elements from the both worlds and combines them to perfection, making it his most complex and complete, if not even his best film of the career. Wonderfully shot by Hong Kyung-pyo, with whom Bong has already worked on "Mother" and "Snowpiercer" and who shot the recent highlights of Korean cinema like "Burning" and "The Wailing", with a classical, almost monumental score composed by Jung Jae-il who worked also on "Okja", precisely edited by a newcomer Yang Yin-mo and with a cast consisting of the hand-picked stars of Korean cinema, both established and rising, "Parasite" is an absolute masterpiece of a film whose significance transcends the level of just cinema.

Ad Astra

kritika objavljena u dodatku Objektiv dnevnog lista Pobjeda i na portalu Analitika

Ovogodišnje izdanje Venecijanskog filmskog festivala, za razliku od prethodnih, nije baš tako bogato naslovima iz prvog holivudskog ešalona, onima koji će se visoko kotirati na uručenju narednih Oskara. Jedan od naslova sa takvim ambicijama je svakako „Ad Astra“, film nastao u koprodukciji Holivuda i finansijera iz Kine i Brazila, sa budžetom koji premašujeviše od 80 miliona dolara, te zvezdanom postavom ispred i iza kamere. 

Bred Pit! Tomi Li Džouns! Liv Tajler! Donald Saterlend! U režiserskoj fotelji Džejms Grej („Little Odessa“, „Two Lovers“, „The Lost City of Z“). Direktor fotografije Hojt Van Hojtema („Interstellar“, „Her“, „Dunkirk“). Produkcijske kompanije Regency i 20th Century Fox.Ali, kako to ponekad biva, ambicije su jedno, a stvarnost nešto sasvim drugo...

Ako nešto važi za Greja, onda je to da ne kalkuliše i ne dozvoljava drugome da mu kroji kapu. „Ad Astra“ je tu presedan sasvim sigurno po prvom, a vrlo moguće i po drugom pitanju. Deluje kao truli kompromis i film koji režiser nesavršenog, zamalo pa remekdela „The Lost City of Z“ pravi u nameri da se svidi „običnoj“ publici koju ipak potcenjuje i za koju smatra da joj neke sasvim bazične stvari poput zapleta treba ponavljati i ucepljivati u glavu do iznemoglosti.

Drugi veliki krimen filma i Greja kao njegovog kompletnog autora jeste derivativnost. Osnova priče je Konradov roman „Srce tame“, filmski realizovan kao Kopolino neupitno remekdelo „Apocalypse Now“ o kojem se govori i posle 40 godina, s tim da je radnja premeštena u svemir i na „kućni front“ odnosa sina koji traži i oca koji se skriva, što jeste i jedna od poenti Nolanovog „Interstellara“. 

„Ad Astra“ pozajmljujeili bolje rečeno kompilira od drugih filmova i neke pojedinačne detalje. Jurnjava roverima po Mesecu kao da je inspirisana „Mad Maxom“, uvodna katastrofa na svemirskoj stanici koja služi kao pokretač radnje pomalo asocira na Kuaronov „Gravity“, dok su automatske psihološke evaluacije „dignute“ iz novog „Blade Runnera“...

Možemo se složiti da malo „krađe“ nije na odmet, naročito ako je znalački izvedena, pa se onda može računati i kao nekakva ironizacija ili posveta originalu. Ali, šta raditi kada u filmu nema skoro nijedne originalne misli i vizije i kada je svrha tih „pozajmljenih“ elemenata da propeliraju prilično linearnu priču od jedne tačke do sledeće?

Problem je, dakle, u scenariju koji zapravo ne razvija likove (a i kad ih razvija, bolje da to ne čini), već ih uglavnom drži u zadatim okvirima. Od toga profitira jedino prvopotpisani glumac Bred Pit, i to samo donekle, dok je kamera prikovana za njega, pa je prinuđen da se služi mikroglumom više nego ikada do sada. 

No, pravi poblemi nastaju kada Pit ili bilo ko od njegovih kolega i koleginica otvori usta. Dijalozi su užasni i služe skoro isključivo da objasne ono što svakom iole pažljivom gledaocu mora biti jasno. Opet, ni to nije najveći problem, jer tu je njegovo veličanstvo narator (ujedno i protagonistaRoj kojeg igra Pit) za kojeg su Grej i koscenarista mu Itan Gros pripremili orgiju pesničko-proznih pseudorefleksivnih litanija.

Ostatak glumaca ne dobija priliku da prodiše. Donald Saterlend maknut je relativno rano, Rut Nega je tu manje-više za jednokratnu upotrebu, lik Tomija Li Džounsa kao da nikada nije oživeo jer je prisutniji na lažnim starim snimcima nego u glavnom toku filma, a Liv Tajler postoji samo na imaginarnom nivou (još jedna pozajmica, ovog puta iz „Solarisa“, literarnog i oba filmska) i na snimcima. Cinici bi rekli da ona ovde igra ulogu karijere - ulogu daleke uspomene.

Sa pozitivne strane, film sasvim dobro izgleda u smislu dizajna, vizuelnih i specijalnih efekata. Nekoliko akcionih scena je krajnje uzbudljivo (podivljali laboratorijski majmuni su jedan od vrhunaca, kao i pomenuta jurnjava roverima sa svemirskim razbojnicima), a nekoliko detalja i opaski graniče se sa genijalnima, poput cene za ćebe i jastuk na komercijalnom letu i dizajna kosmodroma na Mesecu koji podseća na generički aerodrom sa sve „Subway“ sendvičarom.

Nažalost, Grej nije dovoljno radio na njima, baš kao što nije razradio ni fiziku, kosmologiju, pa ni politiku svog sveta. Ako je jedan sasvim nepotreban film kao što je to „Ad Astra“ vrhunac američke ponude u ovom trenutku, onda se moramo dobro zabrinuti za nju.